ارثیه زن دوم بدون فرزند

در نظام حقوقی ایران، ارثیه زن دوم بدون فرزند، موضوعی مهم و نیازمند شفاف سازی است. به طور خلاصه، اگر متوفی (شوهر) هیچ فرزندی، چه از زن دوم و چه از همسران دیگر، نداشته باشد، سهم الارث زن دوم (در عقد دائم) یک چهارم از کل دارایی های متوفی است. اما اگر متوفی دارای فرزند از هر همسری باشد، سهم زن دوم به یک هشتم کاهش می یابد. این موضوع پیچیدگی های خاص خود را دارد که در ادامه به تفصیل بررسی خواهد شد.

فوت هر فرد، سرآغازی برای تقسیم دارایی ها و تعهدات او میان ورثه قانونی است. در این میان، سهم الارث زوجین همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و با جزئیات خاصی در قانون مدنی ایران تبیین شده است. زمانی که صحبت از «زن دوم» و «عدم وجود فرزند» به میان می آید، ابهامات و پرسش های فراوانی برای افراد پیش می آید. هدف از این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و دقیق در خصوص حقوق ارثیه زن دوم، به ویژه در شرایطی که متوفی فرزندی ندارد و یا خود زن دوم از او فرزندی ندارد، است. این توضیحات به شما کمک می کند تا با جنبه های قانونی، میزان سهم الارث و مراحل عملی مطالبه حقوق مالی خود آشنا شوید.

مبانی قانونی ارث زوجین در ایران: شرایط اساسی

مبنای تقسیم ارث در حقوق ایران، قانون مدنی است که به تفصیل شرایط و میزان سهم هر یک از ورثه را مشخص کرده است. برای زن دوم نیز، مانند هر وارث دیگری، اصول و قواعد کلی ارث حاکم است، اما برخی جزئیات به دلیل جایگاه خاص زوجیت، متفاوت است.

شرط اصلی ارث بری: عقد دائم

یکی از مهمترین و اساسی ترین شروط برای ارث بردن زوجین از یکدیگر، این است که رابطه زوجیت آن ها از نوع دائمی باشد. ماده ۹۴۰ قانون مدنی به صراحت بیان می دارد: «زوجین که زوجیت آن ها دائمی باشد و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند.» این بدان معناست که:

• اگر زن دوم در عقد دائم متوفی باشد، حق ارث بردن از او را دارد.
• در مقابل، اگر رابطه زوجیت از نوع موقت (صیغه یا متعه) باشد، زن از شوهر خود ارث نمی برد. این یک اصل بنیادین در حقوق ارث ایران است و تنها استثنای آن زمانی است که متوفی قبل از فوت، تا یک سوم اموال خود را به نفع همسر موقتش وصیت کرده باشد. در این صورت، زن موقت صرفاً به میزان وصیت نامه، از اموال متوفی بهره مند خواهد شد و نه به عنوان وارث قانونی.

تعیین میزان سهم الارث زن

میزان سهم الارث زن، چه زن اول و چه زن دوم، عمدتاً به دو عامل اصلی بستگی دارد:

1. وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی: این فرزندان شامل تمام فرزندان متوفی هستند، صرف نظر از اینکه از کدام همسر (اول، دوم یا هر همسر قبلی) باشند. حتی اگر متوفی فرزندی از ازدواج قبلی خود داشته باشد و زن دوم از او فرزندی نداشته باشد، باز هم وجود فرزند برای متوفی ملاک تعیین سهم الارث خواهد بود.
2. تعداد زوجات دائمی متوفی: اگر متوفی در زمان فوت، بیش از یک همسر دائمی داشته باشد، سهم الارث تعیین شده برای زوجات، بین تمام آن ها به تساوی تقسیم می شود.

این تفکیک ها برای درک دقیق سهم الارث ارثیه زن دوم بدون فرزند حیاتی است.

سهم الارث زن دوم بدون فرزند (از متوفی) چقدر است؟ تفکیک شرایط

برای پاسخ به این سوال کلیدی، باید شرایط مختلف را به دقت بررسی کرد. مهمترین نکته این است که در تعیین سهم الارث زن، وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی اهمیت دارد، نه لزوماً وجود فرزند برای زن دوم از متوفی. حتی اگر زن دوم از شوهر خود فرزندی نداشته باشد، اما شوهر از همسر اول خود فرزند داشته باشد، سهم الارث زن دوم متفاوت خواهد بود.

حالت اول: متوفی (شوهر) هیچ فرزندی ندارد (نه از زن دوم و نه از هیچ همسر دیگری)

این حالت، دقیقا مصداق وضعیت ارثیه زن دوم بدون فرزند است که در عنوان مقاله به آن اشاره شده است. اگر متوفی در زمان فوت، هیچ فرزند و نوه و نتیجه ای نداشته باشد، سهم الارث زن دوم به صورت زیر محاسبه می شود:

• میزان سهم: یک چهارم (۱/۴) از کل اموال متوفی.
• این یک چهارم شامل تمامی اموال منقول (مانند وجه نقد، سپرده های بانکی، خودرو، سهام، اثاثیه منزل) و اموال غیرمنقول (مانند زمین، خانه، آپارتمان) می شود.

مطابق ماده 946 قانون مدنی، اگر ورثه متوفی منحصر به یک یا چند زن باشد، و متوفی هیچ فرزندی نداشته باشد، زن یا زنان یک چهارم از کل اموال منقول و غیرمنقول را ارث می برند.

مثال کاربردی: فرض کنید مردی فوت کرده و تنها وارثان او همسر دومش و برادر و خواهر او هستند. مرد از هیچ یک از همسرانش یا روابط قبلی فرزندی ندارد. در این صورت، زن دوم یک چهارم کل دارایی های مرد را (شامل خانه، ماشین، پول نقد) به ارث می برد و مابقی سه چهارم بین برادر و خواهر متوفی تقسیم می شود.

حالت دوم: متوفی (شوهر) فرزندانی از همسر اول یا همسران دیگر دارد (اما از زن دوم فعلی فرزندی ندارد)

در این وضعیت، اگرچه زن دوم از شوهر فرزندی ندارد، اما وجود فرزندان دیگر متوفی (چه از زن اول و چه از همسران دیگر) باعث تغییر در میزان سهم الارث او می شود. در این حالت:

• میزان سهم: یک هشتم (۱/۸) از کل اموال متوفی.
• این یک هشتم نیز شامل تمامی اموال منقول و غیرمنقول (عرصه و اعیان) متوفی می شود.

تاکید مهم: وجود حتی «یک فرزند» برای متوفی، صرف نظر از اینکه این فرزند از کدام همسر باشد یا اینکه زن دوم از متوفی فرزندی داشته باشد یا خیر، باعث کاهش سهم الارث تمام زوجات به یک هشتم می شود. قانون گذار، فرزند را به عنوان مانع افزایش سهم الارث زوجه در نظر می گیرد.

مثال کاربردی: مردی فوت کرده و دارای همسر دوم و دو فرزند از همسر اول خود است. زن دوم از مرد متوفی فرزندی ندارد. در این حالت، سهم الارث زن دوم یک هشتم از کل دارایی های مرد است و مابقی هفت هشتم بین فرزندان و سایر ورثه تقسیم خواهد شد.

تقسیم سهم الارث بین زوجات متعدد

اگر متوفی در زمان فوت، همزمان چند همسر دائم داشته باشد (مثلاً زن اول و زن دوم به صورت دائم)، قانون تکلیف این وضعیت را نیز مشخص کرده است:

• طبق ماده ۹۴۲ قانون مدنی، اگر زوجات متعدد باشند، آن یک چهارم یا یک هشتم ترکه که تعلق به زوجات دارد، به تساوی بین تمام آن ها تقسیم می شود.

این بدان معناست که سهم کلی زوجات تغییر نمی کند؛ یعنی اگر متوفی فرزندی نداشته باشد، سهم کلی زوجات یک چهارم است و اگر فرزند داشته باشد، یک هشتم. این سهم کلی سپس به تعداد همسران دائم تقسیم می شود.

مثال برای چند همسری: مردی فوت کرده و دارای دو همسر دائم (زن اول و زن دوم) و هیچ فرزندی نیست. سهم کلی زوجات یک چهارم کل دارایی است. این یک چهارم به تساوی بین زن اول و زن دوم تقسیم می شود، یعنی هر یک از آن ها یک هشتم از کل دارایی های متوفی را به ارث می برند. اگر متوفی فرزند داشت، سهم کلی زوجات یک هشتم بود که بین دو همسر تقسیم می شد و به هر یک یک شانزدهم می رسید.

تفاوت ارث از اموال منقول و غیرمنقول برای زن دوم

تا پیش از اصلاحیه سال ۱۳۸۷ قانون مدنی، زن تنها از اموال منقول و قیمت اعیان (ساختمان) ارث می برد و از عرصه (زمین) ارثی نمی برد. اما با اصلاحیه جدید، این تبعیض برطرف شده و حق زن برای ارث بردن از تمامی اموال، شامل عرصه و اعیان، به رسمیت شناخته شد.

ارث از اموال منقول

اموال منقول به دارایی هایی گفته می شود که قابل جابجایی هستند بدون اینکه به خود یا محل استقرارشان آسیبی وارد شود. مانند پول نقد، حساب های بانکی، خودرو، سهام، اوراق بهادار، لوازم منزل، جواهرات و غیره. محاسبه سهم الارث زن دوم از این اموال کاملاً صریح و بدون ابهام است:

• اگر متوفی فرزند نداشته باشد، زن دوم یک چهارم از کل اموال منقول را ارث می برد.
• اگر متوفی فرزند داشته باشد، زن دوم یک هشتم از کل اموال منقول را ارث می برد.

پرداخت سهم زن از اموال منقول معمولاً ساده تر است، زیرا تقسیم یا فروش آن ها با پیچیدگی کمتری همراه است.

ارث از اموال غیرمنقول

اموال غیرمنقول به دارایی هایی گفته می شود که قابل جابجایی نیستند و شامل زمین و هر آنچه بر روی آن بنا شده است (مانند خانه، آپارتمان، باغ و …) می شود.

مفهوم عرصه و اعیان:

• عرصه: به زمین زیربنا گفته می شود.
• اعیان: به بنا و ساختمانی که بر روی زمین احداث شده، گفته می شود.

نحوه ارث بری زن از عین و قیمت اموال غیرمنقول:
با اصلاحیه سال ۱۳۸۷ قانون مدنی (مواد ۹۴۶، ۹۴۷ و ۹۴۸)، زن از «کلیه اموال زوج» ارث می برد. این یعنی زن از عرصه و اعیان هر دو سهم می برد. ماده ۹۴۶ قانون مدنی بیان می کند: «زوج از تمام اموال زوجه ارث می برد و زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد و در صورتی که زوج فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال منقول و یک چهارم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان می باشد.»

این ماده نشان می دهد که زن از قیمت اموال غیرمنقول ارث می برد، نه لزوماً عین آن. یعنی سهم او از زمین یا ساختمان به صورت پول نقد محاسبه و پرداخت می شود.

حق زن در صورت امتناع ورثه از پرداخت قیمت:

• ماده ۹۴۷ قانون مدنی: «زوجه می تواند در صورت عدم توافق ورثه بر پرداخت قیمت اعیان، سهم خود را از عین اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) استیفاء نماید.»
• ماده ۹۴۸ قانون مدنی: «هرگاه ورثه از اداء قیمت اموال غیرمنقول امتناع نمایند، زن می تواند حق خود را از عین اموال استیفاء کند.»

این مواد به زن این حق را می دهد که در صورت عدم همکاری سایر ورثه برای پرداخت سهم نقدی او از اموال غیرمنقول، بتواند به صورت مستقیم از خود ملک (یعنی عین آن) سهم خود را مطالبه کند. این حق، قدرت چانه زنی زن را در برابر سایر ورثه افزایش می دهد.

استثنائات: در برخی موارد خاص، مانند زمین های وقفی یا زمین های زراعی که مقررات خاصی دارند، ممکن است زن از عین زمین ارث نبرد و سهم او تنها از قیمت باشد یا مشمول مقررات خاصی شود. اما در مورد املاک مسکونی و تجاری، حق ارث بری از عرصه و اعیان به صورت قیمت، و در صورت عدم پرداخت، از عین آن، محفوظ است.

سایر حقوق مالی زن دوم پس از فوت شوهر (جدا از سهم الارث)

علاوه بر سهم الارث که به عنوان وارث به زن دوم تعلق می گیرد، او ممکن است حقوق مالی دیگری نیز پس از فوت شوهر داشته باشد که مستقل از ارث و به عنوان دیون ممتاز یا دیون عادی متوفی تلقی می شوند و قبل از تقسیم ارث باید پرداخت گردند.

مهریه

مهریه، به محض وقوع عقد، به مالکیت زن در می آید و دینی بر عهده مرد است. پس از فوت شوهر، زن دوم (مانند زن اول) حق دارد مهریه خود را از اموال متوفی مطالبه کند. پرداخت مهریه اولویت بر تقسیم ارث دارد، به این معنا که ابتدا باید مهریه از کل ترکه (اموال متوفی) پرداخت شود و سپس مابقی اموال میان ورثه تقسیم گردد. برای مطالبه مهریه، زن می تواند از طریق دادگاه خانواده یا اجرای ثبت اقدام کند.

نفقه معوقه

اگر شوهر در طول زندگی مشترک و قبل از فوت، از پرداخت نفقه به همسر دوم خود امتناع ورزیده باشد، زن دوم حق دارد نفقه معوقه خود را پس از فوت شوهر از ترکه مطالبه کند. این نیز جزو دیون متوفی محسوب شده و قبل از تقسیم ارث باید پرداخت شود. البته اثبات میزان نفقه معوقه بر عهده زن است.

اجرت المثل ایام زوجیت

در صورتی که زن در طول زندگی مشترک کارهایی انجام داده باشد که شرعاً بر عهده او نبوده (مثلاً کارهای منزل)، و این کارها به دستور شوهر و با قصد عدم تبرع (یعنی قصد هدیه دادن و رایگان انجام دادن نداشته باشد) صورت گرفته باشد، زن می تواند پس از فوت شوهر، اجرت المثل این کارها را از ترکه مطالبه کند. اثبات شرایط و میزان اجرت المثل نیاز به طرح دعوی در دادگاه و نظر کارشناس دارد.

حق سکونت موقت

در برخی شرایط، پس از فوت شوهر، زن تا زمان تعیین تکلیف مهریه و سایر حقوق مالی اش، می تواند در منزل مشترک سکونت داشته باشد. این حق معمولاً موقت است و به منظور فراهم آوردن زمان برای اقدامات قانونی و جلوگیری از بی سرپناهی زن اعمال می شود.

وصیت به نفع زن دوم

متوفی می تواند تا یک سوم (ثلث) از اموال خود را به نفع هر کسی، از جمله زن دوم خود، وصیت کند. این وصیت حتی می تواند برای افزایش سهم الارث زن دوم (در عقد دائم) یا حتی برای ایجاد حق مالی برای همسر موقت باشد که به طور عادی ارث نمی برد. وصیت مازاد بر ثلث، نافذ نیست مگر اینکه سایر ورثه آن را تنفیذ (تایید) کنند. این بدان معناست که اگر متوفی بیشتر از یک سوم اموالش را به نفع زن دوم وصیت کرده باشد، ورثه تنها در صورتی ملزم به اجرای مازاد بر ثلث هستند که با آن موافقت کنند. در غیر این صورت، تنها تا سقف ثلث اموال اجرا می شود.

این حقوق مالی، جدای از ارث قانونی زن هستند و برای مطالبه آن ها، زن باید اقدامات قانونی مشخصی را انجام دهد.

مراحل قانونی مطالبه ارثیه زن دوم: گام به گام

مطالبه ارثیه و سایر حقوق مالی پس از فوت شوهر، مستلزم طی مراحل قانونی مشخصی است. آگاهی از این مراحل می تواند به زن دوم در احقاق حقوق خود کمک شایانی کند.

اثبات زوجیت دائم

اولین و مهمترین گام، اثبات رابطه زوجیت دائم است. این امر معمولاً با ارائه سند رسمی ازدواج انجام می شود. اگر به هر دلیلی سند ازدواج رسمی موجود نباشد (مثلاً در گذشته ازدواج ثبت نشده باشد)، زن باید با ارائه مدارک و شواهد کافی (مانند استشهادیه محلی، شهادت شهود، مدارک مشترک و …) در دادگاه خانواده، دعوای اثبات زوجیت مطرح کند.

اخذ گواهی فوت

برای شروع هرگونه اقدام قانونی مربوط به ارث، ابتدا باید گواهی فوت متوفی از اداره ثبت احوال اخذ شود. این گواهی سندی رسمی است که تاریخ و محل فوت را تایید می کند.

درخواست گواهی انحصار وراثت

گواهی انحصار وراثت سندی رسمی است که ورثه قانونی متوفی و میزان سهم الارث هر یک را مشخص می کند. این گواهی توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی صادر می شود. مدارک لازم برای درخواست شامل:

• اصل شناسنامه و کارت ملی متوفی و تمامی ورثه (از جمله زن دوم).
• اصل سند ازدواج زن دوم.
• گواهی فوت متوفی.
• استشهادیه محلی (معمولاً گواهی سه نفر از معتمدین محل که ورثه را می شناسند).
• فرم مخصوص درخواست انحصار وراثت.

گواهی انحصار وراثت، پایه و اساس هر گونه اقدام برای تقسیم و مطالبه ارث است.

تحریر و مهر و موم ترکه (در صورت نیاز و اختلاف)

در صورتی که بین ورثه اختلاف یا بیم حیف و میل شدن اموال متوفی وجود داشته باشد، هر یک از ورثه می تواند از دادگاه درخواست تحریر ترکه (صورت برداری از اموال) و مهر و موم ترکه (پلمپ کردن اموال برای جلوگیری از دستبرد) را بنماید. این اقدام به حفظ اموال و جلوگیری از تضییع حقوق ورثه، از جمله زن دوم، کمک می کند.

پرداخت دیون و بدهی ها

قبل از تقسیم ارث، تمامی دیون و بدهی های متوفی باید از محل ترکه پرداخت شود. این دیون شامل مهریه زن دوم، نفقه معوقه، مالیات بر ارث، بدهی به افراد دیگر، و هزینه های کفن و دفن می شود. مهریه و نفقه معوقه زن جزو دیون ممتاز هستند و اولویت در پرداخت دارند.

تقسیم ترکه

پس از پرداخت دیون، اموال باقی مانده (ترکه) باید بین ورثه تقسیم شود. این تقسیم می تواند به دو صورت انجام شود:

1. توافقی: اگر تمامی ورثه بر سر نحوه تقسیم اموال توافق کنند، می توانند صورتجلسه تقسیم تنظیم کرده و با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، اسناد مربوط به اموال را به نام خود منتقل کنند.
2. قضایی: در صورت عدم توافق ورثه، هر یک از آن ها می تواند با تقدیم دادخواست تقسیم ترکه به دادگاه حقوقی، از دادگاه درخواست تقسیم اموال را نماید. دادگاه پس از بررسی و در صورت نیاز با استفاده از نظر کارشناس، حکم به تقسیم اموال صادر می کند.

دادخواست تامین خواسته

در مواردی که نگرانی از انتقال یا پنهان کاری اموال متوفی توسط سایر ورثه وجود دارد، زن دوم می تواند قبل از طرح دعوای اصلی تقسیم ترکه یا همزمان با آن، دادخواست تامین خواسته تقدیم کند. با این دادخواست، دادگاه دستور توقیف اموال متوفی را صادر می کند تا از حیف و میل یا انتقال آن ها جلوگیری شود و حق زن دوم محفوظ بماند.

نکات مهم حقوقی

برخی شرایط خاص و چالش های حقوقی می توانند بر ارث بری زن دوم تاثیر بگذارند. آگاهی از این نکات برای جلوگیری از تضییع حقوق ضروری است.

تاثیر طلاق بر ارث بری زن دوم

تاثیر طلاق بر ارث بری، بسته به نوع طلاق و زمان فوت، متفاوت است:

• طلاق رجعی: اگر شوهر زن خود را طلاق رجعی دهد و یکی از آن ها قبل از اتمام عده فوت کند، دیگری از او ارث می برد (ماده ۹۴۳ قانون مدنی). یعنی اگر شوهر در ایام عده رجعی فوت کند، زن مطلقه رجعیه ارث می برد و بالعکس.
• طلاق بائن: در طلاق بائن (مانند طلاق خلع، مبارات، طلاق یائسه، طلاق باکره و …)، زوجین پس از طلاق از یکدیگر ارث نمی برند، مگر اینکه طلاق در حال بیماری شوهر واقع شده باشد.
• فوت در حال بیماری: ماده ۹۴۵ قانون مدنی می گوید: «اگر مردی در حال بیماری زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به همان مرض بمیرد، زن از او ارث می برد اگرچه طلاق بائن باشد، مشروط بر اینکه زن شوهر نکرده باشد.» این ماده برای حمایت از زن در برابر طلاق های صوری در دوران بیماری شوهر وضع شده است.

ازدواج در حال بیماری و ارث بری

اگر مردی در حال بیماری زنی را عقد کند و قبل از نزدیکی با زن و در مدت همان بیماری فوت کند، زن از او ارث نمی برد. اما اگر بعد از نزدیکی یا بعد از بهبودی از بیماری فوت کند، زن از او ارث خواهد برد (بخش پایانی ماده ۹۴۵ قانون مدنی). این حکم نیز برای جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی از وضعیت بیماری مرد است.

ارث فرزندان زن دوم

در مورد فرزندان حاصل از ازدواج با زن دوم، هیچ تفاوتی در حقوق ارثی آن ها با فرزندان زن اول یا سایر همسران متوفی وجود ندارد. تمام فرزندان مشروع متوفی، بدون در نظر گرفتن اینکه از کدام همسر او هستند، به طور مساوی و بر اساس طبقات ارث، از پدر خود ارث می برند. پسر دو برابر دختر ارث می برد، اما تفاوت به خاطر مادر نیست.

چالش های احتمالی در مطالبه ارثیه زن دوم و راه حل ها

مطالبه ارثیه برای زن دوم ممکن است با چالش هایی روبرو شود:

• مخالفت سایر ورثه: گاهی ورثه دیگر (مانند فرزندان همسر اول یا خواهر و برادر متوفی) با مطالبه ارثیه زن دوم مخالفت می کنند. در این موارد، مراجعه به مراجع قضایی و طرح دعوی تقسیم ترکه یا مطالبه سهم الارث ضروری است.
• پنهان کردن اموال توسط ورثه: ممکن است سایر ورثه برای کاهش سهم زن دوم، اقدام به پنهان کردن بخشی از اموال متوفی کنند. در چنین شرایطی، می توان از طریق دادخواست تحریر ترکه و تامین خواسته، از توقیف اموال و مشخص شدن دقیق آن ها اطمینان حاصل کرد.
• لزوم اثبات زوجیت: اگر سند ازدواج رسمی نباشد، اثبات زوجیت دائم می تواند زمان بر و پیچیده باشد که نیاز به پیگیری حقوقی دارد.

اهمیت مشاوره با وکیل متخصص ارث

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و اداری مسائل ارث، به خصوص در مواردی که پای زوجات متعدد یا شرایط خاص (مانند عدم وجود فرزند) در میان است، مشاوره با وکیل متخصص ارث به شدت توصیه می شود. یک وکیل مجرب می تواند:

• شما را از تمامی حقوق قانونی تان آگاه سازد.
• در جمع آوری مدارک و ارائه آن ها به مراجع ذی صلاح یاری رساند.
• نمایندگی شما را در دادگاه ها و شوراهای حل اختلاف بر عهده گیرد.
• در تمامی مراحل قانونی، از انحصار وراثت گرفته تا تقسیم ترکه و مطالبه دیون، راهنمایی های لازم را ارائه دهد.

نتیجه گیری

در این مقاله به صورت جامع به موضوع ارثیه زن دوم بدون فرزند پرداخته شد. مشخص گردید که حق ارث بردن زن دوم، منوط به عقد دائم بودن است و در صورت عقد موقت، تنها با وصیت امکان پذیر خواهد بود. مهمترین عامل در تعیین میزان سهم الارث زن، وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی است، نه صرفاً نداشتن فرزند از خود زن دوم. اگر متوفی هیچ فرزندی نداشته باشد، زن دوم یک چهارم (۱/۴) از کل اموال را ارث می برد. اما اگر متوفی دارای فرزند (از هر همسری) باشد، سهم زن دوم به یک هشتم (۱/۸) کاهش می یابد. در صورت تعدد زوجات دائم، سهم کلی بین آن ها به تساوی تقسیم می شود. همچنین، علاوه بر سهم الارث، زن دوم حقوق مالی دیگری مانند مهریه، نفقه معوقه و اجرت المثل را نیز می تواند مطالبه کند که این موارد بر سهم الارث اولویت دارند.

مراحل قانونی مطالبه ارث، از اثبات زوجیت و اخذ گواهی فوت تا انحصار وراثت و تقسیم ترکه، فرآیندی دقیق و نیازمند آگاهی است. در صورت بروز هرگونه ابهام، اختلاف یا چالش در این مسیر، مشاوره با وکیل متخصص ارث نه تنها می تواند به تسریع روند کمک کند، بلکه از تضییع حقوق شما نیز جلوگیری خواهد نمود. آگاهی از این اطلاعات حقوقی، گامی مهم در حفظ حقوق مالی شما پس از فوت همسرتان است.