توانبخشی کودکان مبتلا به اوتیسم

در این مطلب به مجموعه سوالات پرتکراری مانند علت اینکه یک کودک به اوتیسم مبتلا می شود چیست؟ آیا بازی های این کودکان با سایر کودکان متفاوت است؟ درجات مختلف شدت اتیسم چگونه هستند؟ آیا اوتیسم درمان دارد؟ چه غذاهایی را نباید به کودک اوتیسم داد تا بدتر نشود؟ لباس مرد عنکبوتی جدید در حال حاضر در سایت با تخفیف موجود میباشد . عموما چه داروهایی و با چه هدفی برای کودکان اتیسم تجویز می شود؟ خانواده کودک اوتیسم چگونه می تواند به کودک خود کمک کند و با فشارهای روانی که بر آنها تحمیل می شود مقابله کند؟ و کلی اطلاعات دیگر راجع به توانایی های برجسته در افراد مبتلا به اوتیسم و دانشمندانی که به اوتیسم مبتلا هستند و… که در ادامه آمده است.

اگر والدین یا مراقبین کودک اوتیسم هستید یا هر کدام از موارد بالا برای شما نیز مبهم است، از شما دعوت می کنم با مطالعه مطالب این مقاله در زمینه اوتیسم به همه آنچه لازم دارید به اشراف کامل برسید. طبق آخرین گزارش و آمارها فراوانی اوتیسم در آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر به حدود یک درصد جمعیت رسیده است. گفته می شود هریک از موارد افزایش آگاهی عمومی و گسترش ملاک های تشخیصی در ویرایش جدید که موجب پوشش بیشتر موارد زیرآستانه ای شده موجب رشد فراوانی اختلال طیف اوتیسم شده است. مطابق با برآوردها شیوع اوتیسم در کودکان و بزرگسالان مشابه است.  اختلال طیف اوتیسم چهار تا پنج برابر در پسرها بیشتر از دخترها می باشد. همچنین احتمال وجود کم توانی ذهنی در دخترهای مبتلا به اوتیسم بیشتر از پسرهاست.

شدت اختلال طیف اوتیسم سه سطح دارد:  کودک برای انجام کارهایش به کمک نیاز دارد. در این سطح، کودک برای انجام کارهایش به کمک قابل ملاحظه و بیشتر از سطح یک، نیاز دارد. کودک در انجام کارهایش به کمک خیلی زیادی نیاز دارد. همچنین می توان گفت اختلال طیف اوتیسم ممکن است علایم خود را به لحاظ کلینیکی به اشکال مختلفی شروع کند. یعنی ممکن است کودک علایم اوتیسم را در مدت کوتاهی بعد از تولد نشان دهد و نشانه هایی مثل ارتباط چشمی ضعیف، واکنش نامناسب به در آغوش گرفتن و… خیلی زود توسط والدین مشاهده شود. در حالت دیگر کودکان اوتیسم تا سنین دو یا سه سالگی طبیعی به نظر می رسند و به مرور پس رفت کرده و مهارت های قبلی را از دست می دهند.

در نوع دیگر شروع بعد از سه سالگی می باشد، که به آن شروع تاخیری می گویند. تشخیص اختلال طیف اوتیسم در ویراست پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی(DSM-5) نسبت به ویراست چهارم دست خوش تغییراتی شده است. دلیل اصلی ایجاد این تغییرات، متمایز کردن مطمین تر و معتبر بین کودکانی که رشد عادی نشان می دهند و آنهایی که در رفتارهای اجتماعی و ارتباطی شان دچار نقص هستند، می باشد. مشخصه های اصلی اتیسم در ویراست چهارم DSM شامل سه زمینه زیر بود:  اما در ویراست پنجم DSM ، زمینه سوم یعنی رشد زبان در کنار معیار نقص روابط اجتماعی قرار گرفته و با آن ادغام شده است. برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که مهمترین علامت اوتیسم اختلال در ارتباط و تعامل اجتماعی و داشتن رفتارهای تکراریست.

نارسایی های پایدار در ارتباط و تعامل اجتماعی در موقعیت های گوناگون در گذشته یا در حال حاضر که به شرح زیر مشخص می شود:  الگوی رفتاری و علایق محدود و تکراری که در حال حاضر یا بنا بر سابقه آشکار می شود. باید حداقل دو مورد از موارد زیر وجود داشته باشد: نکات قابل توجه ای در تشخیص گذاری که باید به آنها توجه شود: دقت کنید ممکن است راهبردها و مواردی که طی دوره های زندگی به کودک آموزش داده می شود موجب پنهان ماندن علایم شود. همچنین برای تشخیص گذاری، نشانه ها باید موجب نقص بالینی قابل توجه در کارکرد اجتماعی و شغلی فرد شده باشد. در ادامه به تفکیک بیماری هایی که همزمان با اوتیسم ممکن است کودک را درگیر کند بیان می کنیم: ارزیابی های هوشی مبتلایان اوتیسم نشان می دهد که بسیاری از این کودکان درجاتی از آسیب های ذهنی را دارا می باشند.

تقریبا 75 درصد این کودکان عملکرد هوشی در حد کم توانی را نشان می دهند. همچنین اطلاعات همه گیر شناسی نشان می دهد که با کاهش بهره هوشی خطر  ابتلا به اتیسم بیشتر می شود. مطابق با آمارهای موجود تقریبا از هر چهار کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، یک نفر دچار صرع می شود که اغلب در سنین اوایل طفولیت یا نوجوانی بروز می کند. تشنج و فعالیت های غیر طبیعی که در مغز ثبت می شود می تواند باعث از بین رفتن هوشیاری فرد شود. بعضی اوقات لباس بچه گانه ونوم می تواند خستگی را از بدن برطرف کند . تعدادی از بیماری ها مثل عفونت های دستگاه تنفس فوقانی و سایر عفونت ها بالاتر از حد مورد انتظار است. همچنین نشانه های گوارشی مثل یبوست و اسهال متناوب در این کودکان شایع می باشد. با ورود کودک آسپرگر به مدرسه مشکلات ارتباطی و تعاملی بیشتر مشهود می شود.

در DSM-4 یک دسته اختلالات وجود داشت به نام نافذ رشد که چون ناهنجاری ها و اختلالات مشترکی داشتند و جنبه های مختلف زندگی کودک را تحت تاثیر می گذاشتند به این نام نامگذاری شدند. اختلالات نافذ رشد شامل دسته بندی های زیر می باشد که آنها را به صورت مختصر معرفی می کنیم:  این دسته که اوتیسم با عملکرد برتر نیز نامگذاری می شوند در مقایسه با کودکان اوتیسم از گفتار و زبان طبیعی تر و نیز مشکلات اجتماعی خفیف تری برخوردارند. نمرات هوش کلامی این افراد برتر از هوش غیرکلامی اینهاست. علایم این کودکان تا قبل از سنین مدرسه به سختی تشخیص داده می شود. بعضا علایم وسواس و نظم و ترتیب در بسیاری از امور و انعطاف پذیری کم در آنها به چشم می خورد. ممکن است کودک آسپرگر علاقه خاصی به حیطه های نجوم، باستان شناسی و جغرافیا نشان دهد.

علی رغم اینکه در ویرایش جدید این اختلال حذف شده است اما همچنان در میان تشخیص هایی که گذاشته می شود، از این مورد استفاده می شود. این اختلال تنها در دخترها دیده می شود. کودکان رت بعد از یک دوره شش ماهه رشد نرمال پسرفت رشدی می کنند و بین شش تا 18 ماهگی علایمی شبیه به اوتیسم نشان می دهند و حتی بعضا به اشتباه اوتیسم تشخیص داده می شوند. شیوع آن حدود شش تا هفت مورد در هر 100000 دختر می باشد. علایم بیشتر به شکل پیچاندن دست ها دور هم، کندی در حرکات، عدم تعادل راه رفتن و کاهش اندازه دور سر مشاهده می شود. بسیار نادر با شیوع حدود دو در هر 100000 کودک مبتلا به اوتیسم می باشد. ابتلای پسرها حدود 4 تا 8 برابر بیشتر از دخترها می باشد. اختلال در این کودکان پس از دو تا چهار سال رشد طبیعی و با نمودهایی از آبله مرغان و عفونت های ویروسی شروع می شود.

بازی کودکان اوتیسم چگونه است؟

بازی در میان اوتیسمی ها نسبت به سایر کودکان تنوع، خلاقیت و هدفمندی کمتری دارد. بازی های نمادین را انجام نمی دهند و بیشتر اشیا را بدون هدف دستکاری می کنند. کودک به دنبال این عارضه در گفتار و توانایی های شناختی دچار پسرفت می شود. براساس مطالعات MRI افراد اوتیسم، حجم مغز آنها به صورت کلی افزایش می یابد. بیشترین افزایش حجم در لوب پس سری مغز رخ می دهد. افزایش حجم مغز سه دلیل احتمالی دارد: همچنین سیستم هیپوکامپ که در یادگیری و حافظه نقش دارد در اوتیسم دچار آسیب می شود. آسیب هیپوکامپ توجیه کننده رفتارهای کلیشه ای و خودتحریکی و بیش فعالی کودکان اوتیسم می باشد.

بازی یک کودک اوتیستیک بیشتر شامل کوبیدن و ردیف کردن اشیا به صورت یکنواخت و بدون خلاقیت می باشد. تغییر مکان وسایل و اسباب بازی ها در این کودکان ممکن است موجب ترس و اضطراب و قشقرق شود. بسیاری از کودکان اتیسم حرکات کلیشه ای و یکنواختی در یک عضو خاص از بدن نشان می دهند و یا حرکاتی که یکی از حواس آنها را درگیر کند، انجام می دهند. بعضا محققین این رفتارهای کلیشه ای را به وجود نارسایی های حسی ارتباط می دهند. برای مثال کودکی که در حس لامسه اختلال دارد، رفتار کلیشه ای به صورت خراشیدن پوست با دست یا اشیا و مالش پوست را نشان می دهد. اهدافی که به دنبال ارایه خدمات ماساژ توسط درمانگران وجود دارد شامل موارد زیر است: بسته به اینکه چه هدفی مدنظر باشد جایگاه های گوناگونی از بدن و با تکنیک های متفاوتی تحت ماساژ قرار می گیرند.

ماساژ از طریق تکنیک های مختلف و به صورت لمس فشاری، دورانی و… توسط درمانگر مربوطه انجام می شود. داروهایی که برای کودکان اتیسم تجویز می شود، بیشتر با هدف کنترل علایمی مثل قشقرق، بی قراری و آسیب به خود و رفتارهای کلیشه ای می باشد. تا به امروزه داروی خاصی جهت کنترل و درمان درخودماندگی کشف نشده است.طراحی لباس مرد عنکبوتی سیاه بچه گانه با استفاده از مدل های شبیه سازی و آزمایش های مهندسی بهینه سازی شده است . در اتیسم نیز مانند سایر اختلالات چنانچه دارودرمانی با سایر درمان ها مثل روان درمانی و رفتاردرمانی و به صورت کلی توانبخشی ترکیب شود نتایج بدست آمده از پروسه درمان بهتر خواهد بود. داروهای آنتی سایکوتیک : بیشترین دسته داروهایی که در درمان اوتیسم مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند.

تجویز این داروها در دوز پایین می تواند رفتارهای کلیشه ای و بی قراری این کودکان را کم کند. تعدادی از این داروها به شرح زیر است: در کاهش پرخاشگری و خودآزاری موثر می باشد و همچنین رفتارهای قابل قبول اجتماعی را در کودک افزایش می دهد. اثرات جانبی مثل سرگیجه و ناآرامی و افزایش وزن اثرات نادری هستند که ممکن است به دنبال مصرف این دارو تظاهر یابند. رفتارهای بیش فعالی و تحریک پذیری را خیلی خوب کنترل می کند؛ اما به دلیل عوارض بسیار وخیم و جدی این دارو دیگر به عنوان درمان اوتیسم انتخاب نمی شود. در جهت کنترل پرخاشگری و رفتارهای خودآزاری تجویز می شود. شایع ترین عوارض جانبی آن افت فشار خون و افزایش وزن است. ضمن اینکه اخیرا مطالعاتی در زمینه کاربرد اولانزاپین در کودکان اوتیسم انجام نشده است.

استفاده از رژیم غذایی فاقد گلوتن و کازیین امروزه در کنترل اتیسم بین والدین این کودکان رایج می باشد. گلوتن بیشتر در دانه های غلات مثل گندم و جو و ذرت یافت می شود. کازیین نیز پروتیین اصلی شیر است. این موارد غالب غذاهایی که می خوریم را دربرمی گیرد و رعایت آن برای خانواده کار دشواری می باشد. همچنین استفاده از ویتامین B6 نیز در خانواده های کودکان اوتیسم زیاد مشاهده می شود. نتایج این درمان ها بسیار متفاوت گزارش شده است. در برخی کودکان نتایج منفی و در برخی نیز نتایج مثبت گزارش شده است. اوتیسم به دلیل برخورداری از ناهنجاری های ارتباطی، رفتاری، اجتماعی و مشکلات زبانی و همچنین تشخیص دیرهنگام و دشوار بعد از یک دوره نرمال رشد می تواند بار روانی زیادی بر خانواده اعمال کند.

مشکل دیگری که در ایجاد فشار بر خانواده اثرگذار است، مسیله فقدان درمان قطعی و موثر برای این اختلال است. مشاهده کناره گیری های اجتماعی کودک در جامعه و مقایسه هایی که با سایر کودکان جامعه انجام می دهند می تواند موجب فشار بر والدین کودک شود. فراموش نکنیم کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نیز همانند سایر کودکان می توانند یاد بگیرند. این کودکان نیز حق زندگی با آرامش، آموزش و استفاده از امکانات جامعه را دارند. خانواده ها باید علاوه بر داروهایی که پزشک تجویز می کند، از خدمات توانبخشی که توسط کلینیک های تخصصی ارایه می شوند نیز استفاده کنند. ارتباط با درمانگران و آموزش اصول رفتار با کودک در موقعیت های مختلف و همچنین انجام تمرینات و توصیه های متخصصین توانبخشی، در منزل از مهم ترین اقداماتی است که خانواده باید انجام دهد تا به نتایج مطلوب دست یابد.