حکم ازدواج با محارم

ازدواج با محارم، به دلیل پیامدهای عمیق شرعی، قانونی، اجتماعی و روان شناختی، همواره یکی از حساس ترین و پیچیده ترین مسائل در جوامع بشری بوده است. این عمل در اسلام به شدت حرام بوده و در قوانین جمهوری اسلامی ایران نیز مجازات های سنگینی را در پی دارد. این مقاله به بررسی جامع حکم ازدواج با محارم از دیدگاه فقه اسلامی، قوانین مدنی و کیفری ایران می پردازد و ابعاد علمی و تاریخی این تابوی جهانی را نیز مورد واکاوی قرار می دهد.

شناخت دقیق محارم: سنگ بنای فهم احکام

برای درک صحیح حکم ازدواج و هرگونه رابطه با محارم، نخست باید به تعریف و دسته بندی دقیق «محارم» پرداخت. محرم به کسی گفته می شود که به دلیل قرابت نسبی، سببی یا رضاعی، ازدواج با او برای همیشه حرام است و نگاه کردن و ارتباط با او (در حدود شرعی) جایز شمرده می شود. محارم را می توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:

محارم نسبی (خونی)

محارم نسبی کسانی هستند که به واسطه ارتباط خونی و تولد، محرمیت بین آن ها ایجاد می شود. این نوع محرمیت دائمی و غیرقابل تغییر است و گستره وسیعی از خویشاوندان را شامل می شود:

• والدین و اجداد: پدر، مادر، پدر بزرگ، مادر بزرگ و هر چقدر که این نسبت به بالا رود (اجداد پدری و مادری).
• فرزندان و نوادگان: فرزند، فرزندِ فرزند (نوه)، فرزندِ نوه (نتیجه) و هر چقدر که این نسبت به پایین رود.
• خواهر و برادر: خواهر و برادر چه تنی (از یک پدر و مادر)، چه ناتنی (پدری یا مادری).
• عمه و عمو، خاله و دایی: اعمام (عموها و عمه ها) و اخوال (دایی ها و خاله ها) چه تنی و چه ناتنی.
• فرزندان خواهر و برادر: فرزندان خواهر (خواهرزاده ها) و فرزندان برادر (برادرزاده ها) و نوادگان آن ها.

این محارم بر اساس آیه ۲۳ سوره نساء در قرآن کریم تعیین شده اند و هرگونه ازدواج با آن ها باطل و حرام ابدی است. برای مثال، ازدواج با عمه یا خاله، که در برخی فرهنگ ها ممکن است به اشتباه عادی تلقی شود، از نظر اسلام و قانون ایران باطل است.

محارم سببی (از طریق ازدواج)

محارم سببی کسانی هستند که محرمیت آن ها از طریق عقد ازدواج با فرد دیگری حاصل می شود. این محرمیت نیز پس از وقوع عقد (و در برخی موارد، دخول) دائمی خواهد بود:

• همسر پدر یا پدربزرگ: نامادری یا زن پدر بزرگ. پس از عقد ازدواج پدر با زنی، آن زن بر فرزندان پدر محرم ابدی می شود.
• همسر پسر یا نوه: عروس یا زنِ نوه. پس از عقد ازدواج پسر با زنی، آن زن بر پدر شوهر و پدربزرگ های شوهر محرم ابدی می شود.
• مادر همسر یا مادربزرگ همسر: مادر زن یا مادر بزرگ زن. پس از عقد ازدواج با زنی، مادر و مادر بزرگ های او بر داماد محرم ابدی می شوند.
• دختر همسر یا نوه همسر: ربیبه. دختر همسر (یا نوه های او) که از شوهر قبلی اش بوده، در صورتی که با مادرش نزدیکی شده باشد، بر ناپدری محرم ابدی می شود.

لازم به ذکر است که در فقه اسلامی، «جمع دو خواهر» در یک زمان نیز حرام است، یعنی یک مرد نمی تواند همزمان با دو خواهر ازدواج کند. همچنین، ازدواج با خواهرزاده یا برادرزاده همسر در صورت رضایت همسر جایز است، اما بدون اجازه او صحیح نیست.

محارم رضاعی (از طریق شیردهی)

محارم رضاعی کسانی هستند که به واسطه شیر خوردن از یک زن، محرمیت آن ها مشابه محارم نسبی برقرار می شود. شرایط تحقق محرمیت رضاعی دقیق و مشخص است و از اهمیتی بالا برخوردار است:

• شرایط شیردهی: شیر باید از طریق یک زن زنده و حلال زاده باشد، شیرخوار قبل از اتمام دو سالگی شیر خورده باشد، شیر خالص و بدون مخلوط با چیز دیگر باشد، و تعداد دفعات شیردهی یا مقدار آن به حدی باشد که عرفاً «باعث رویش گوشت و استخوان» شود (معمولاً حداقل ۱۵ دفعه شیر کامل یا یک شبانه روز شیرخوردن از یک مادر).
• مصادیق: در صورت تحقق شرایط، زن شیرده «مادر رضاعی» شیرخوار محسوب می شود و تمام فرزندان زن شیرده (چه قبل و چه بعد از شیردهی) «خواهر و برادر رضاعی» شیرخوار می شوند. همچنین، بستگان مادر رضاعی (مانند برادران و خواهران او) به ترتیب عمو و دایی و خاله و عمه رضاعی شیرخوار می شوند.

محرمیت رضاعی دقیقاً همان احکام محرمیت نسبی را دارد و ازدواج با آن ها برای همیشه حرام است. به همین دلیل، در اسلام توصیه شده است که در مورد شیردهی به کودکان دقت لازم به عمل آید تا از ایجاد محرمیت های ناخواسته جلوگیری شود.

آیه ۲۳ سوره نساء (آیه محارم)

مبنای اصلی حرمت ازدواج با محارم در اسلام، آیه شریفه ۲۳ سوره نساء است که به صراحت این افراد را بر مؤمنان حرام کرده است:

حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُم مِّنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِن نِّسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُم بِهِنَّ فَإِن لَّمْ تَكُونُوا دَخَلْتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَن تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا

ترجمه: «[نکاح اینان] بر شما حرام شده است: مادرانتان، و دخترانتان، و خواهرانتان، و عمه هایتان، و خاله هایتان، و دختران برادر، و دختران خواهر، و مادرهایتان که به شما شیر داده اند، و خواهران رضاعی شما، و مادران زنانتان، و دختران همسرانتان که [آن دختران] در دامان شما پرورش یافته اند و با آن همسران همبستر شده اید -پس اگر با آنها همبستر نشده اید بر شما گناهی نیست [که با دخترانشان ازدواج کنید]- و زنان پسرانتان که از پشت خودتان هستند، و جمع دو خواهر با همدیگر -مگر آنچه که در گذشته رخ داده باشد- که خداوند آمرزنده مهربان است.»

این آیه به وضوح دایره محارم را در اسلام مشخص می کند و اساس تمامی احکام فقهی مربوط به آن است.

حکم شرعی (فقهی) ازدواج و رابطه جنسی با محارم در اسلام (فقه شیعه)

در فقه اسلامی، به ویژه فقه شیعه، حکم ازدواج و رابطه جنسی با محارم با صراحت تمام و بدون هیچ تردیدی بیان شده است. این اعمال نه تنها حرام هستند، بلکه در صورت وقوع، مجازات های سنگینی را به دنبال دارند.

حرمت قاطع و ابدی ازدواج با محارم

ازدواج با هر یک از محارم نسبی، سببی یا رضاعی به صورت دائم، به اجماع تمامی فقها و مراجع تقلید، حرام و باطل است. حتی اگر چنین عقدی به اشتباه یا جهل واقع شود، هیچ گونه اثر شرعی بر آن مترتب نیست و از ابتدا باطل محسوب می شود. به این معنا که هیچ علقه زوجیتی بین طرفین ایجاد نمی شود و آن ها هرگز زن و شوهر شرعی نخواهند بود. این حرمت ابدی، نشان دهنده اهمیت بنیادین حفظ نظام خانواده و خویشاوندی در اسلام است.

حکم شرعی زنا با محارم

یکی از شدیدترین جرائم در فقه اسلامی، «زنا با محارم» است. برای درک این حکم، ابتدا باید تعریف دقیق «زنا» را در فقه دانست.

تعریف دقیق زنا

«زنا» در فقه اسلامی به معنای دخول آلت تناسلی مرد (به اندازه ختنه گاه) در قُبُل (فرج) یا دُبُر (مقعد) زنی است که بین او و مرد، علقه زوجیت شرعی و حلال وجود نداشته باشد و از موارد وطی به شبهه (یعنی رابطه جنسی با گمان اشتباه به حلیت) نیز نباشد.

مجازات حد زنا با محارم

زنا با محارم نسبی (مانند مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله و…) از فجیع ترین و گناه آلودترین اعمال محسوب می شود. مجازات شرعی «حد زنا با محارم» در فقه شیعه، برای هر دو طرف (زانی و مزنی بها) در صورتی که آگاه و راضی به این عمل بوده اند، «اعدام» است. برخی فقها نیز علاوه بر اعدام، حد زنا (۱۰۰ ضربه شلاق) را نیز لازم می دانند.

تفاوت زنا با محارم و رابطه نامشروع با محارم (مادون زنا)

گاهی اوقات ممکن است روابطی بین محارم رخ دهد که به حد زنا (یعنی دخول) نرسد، اما شامل سایر اعمال جنسی مانند هم آغوشی، تقبیل (بوسیدن)، لمس و… باشد. این اعمال به عنوان «رابطه نامشروع با محارم» یا «مادون زنا» شناخته می شوند.

• حرمت شدید و گناه کبیره بودن: این اعمال نیز در فقه اسلامی به شدت حرام بوده و از گناهان کبیره محسوب می شوند، چرا که حرمت محارم فراتر از صرف حرمت زناست و هرگونه شهوت رانی با آن ها ممنوع است.
• مجازات تعزیری: برای روابط نامشروع مادون زنا با محارم، مجازات «حد» (مانند اعدام یا شلاق مشخص) جاری نمی شود، بلکه «تعزیر» تعیین می گردد. تعزیر، مجازاتی است که نوع و میزان آن به تشخیص قاضی شرع بستگی دارد و متناسب با شدت جرم و شرایط وقوع آن، می تواند شامل حبس، شلاق یا جریمه نقدی باشد. هدف از تعزیر، تنبیه مجرم و بازدارندگی از تکرار جرم است.

حکم قانونی ازدواج و رابطه جنسی با محارم در جمهوری اسلامی ایران

قوانین جمهوری اسلامی ایران، برگرفته از فقه اسلامی، ازدواج و رابطه جنسی با محارم را به شدت منع کرده و برای مرتکبین آن مجازات های سنگینی در نظر گرفته است.

ازدواج با محارم در قانون مدنی ایران

قانون مدنی ایران به صراحت ازدواج با محارم نسبی را باطل می داند و آن را به رسمیت نمی شناسد:

1. ماده ۱۰۴۵ قانون مدنی: «نکاح با اقارب نسبی ذیل، اگر چه قرابت از طریق سفاح باشد، ممنوع است: ۱. با پدر و اجداد و با مادر و جدات هر قدر بالا روند. ۲. با فرزند و هر قدر پایین رود. ۳. با برادر و خواهر و اولاد آنها هر قدر پایین روند. ۴. با عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنها هر قدر پایین روند.»

این ماده به وضوح بر بطلان چنین عقدی تاکید دارد. در صورت وقوع، هیچ گونه حقوق و تکلیفی از قبیل مهریه، نفقه و توارث بین طرفین ایجاد نمی شود و عقد از اساس بی اعتبار است.

مجازات زنا با محارم در قانون مجازات اسلامی

قانون مجازات اسلامی ایران، مجازات های بسیار سنگینی را برای زنا با محارم تعیین کرده است:

1. ماده ۲۲۴ قانون مجازات اسلامی: این ماده در مورد حد زنا بیان می دارد: «حد زنا در موارد زیر اعدام است: الف) زنا با محارم نسبی. ب) زنا با زن پدر که موجب اعدام زانی است. ج) زنای مرد غیرمسلمان با زن مسلمان که موجب اعدام زانی است. د) زنای به عنف یا اکراه از سوی زانی که موجب اعدام زانی است.»
   بنابراین، زنا با محارم نسبی (مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله، برادرزاده، خواهرزاده) بدون هیچ تردیدی موجب «اعدام» زانی و مزنی بها در صورت رضایت طرفین است.
2. مجازات زنا با محارم سببی: هرچند در ماده ۲۲۴ به طور خاص به زنا با تمام محارم سببی اشاره نشده، اما زنا با «زن پدر» (نامادری) که از محارم سببی است، صراحتاً موجب اعدام زانی دانسته شده است. سایر موارد زنا با محارم سببی نیز اغلب مشمول مجازات اعدام و در برخی موارد، مجازات حدی یا تعزیری شدید قرار می گیرند.
3. حکم خاص تجاوز پدر به دختر یا زنای به عنف با محارم: در صورتی که زنا با محارم به صورت تجاوز (به عنف و اکراه) صورت گیرد، به ویژه در موارد فجیعی مانند تجاوز پدر به دختر، مجازات متجاوز «اعدام» است. تبصره ۲ ماده ۲۲۴ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: «هرگاه کسی با زنی که راضی به زنای با او نباشد، در حال بیهوشی، خواب یا مستی زنا کند، رفتار او در حکم زنای به عنف است. در زنا از طریق اغفال و فریب دادن دختر نابالغ یا از طریق ربایش، تهدید و یا ترساندن زن، اگرچه موجب تسلیم شدن او شود، نیز حکم فوق جاری است.» این حکم شامل محارم نیز می شود.

حکم فرزند حاصل از زنا با محارم

فرزند حاصل از زنا، به ویژه زنا با محارم، از نظر قانونی و فقهی «نامشروع» تلقی می شود. این امر پیامدهای حقوقی مهمی دارد:

• محرومیت از ارث: فرزند نامشروع از پدر و مادر خود ارث نمی برد.
• عدم امکان ثبت احوال مستقیم: در برخی موارد برای اخذ شناسنامه و ثبت رسمی، با چالش ها و رویه های خاصی مواجه است و معمولاً نام پدر و مادر با ذکر توضیحات خاص در شناسنامه ثبت می شود.
• عدم تعلق نسب شرعی: نسب شرعی به والدین خود ندارد، هرچند که از نظر زیستی فرزند آن هاست و احکامی مانند حرمت ازدواج با بستگان نسبی او پابرجا می ماند.

مجازات سایر روابط نامشروع با محارم (بدون زنا)

روابط نامشروعی که به حد زنا نرسد، اما بین محارم اتفاق افتد (مانند بوسیدن، لمس کردن، هم آغوشی و…) نیز جرم محسوب می شود:

• ماده ۶۳۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): «هر گاه زن و مردی که بین آنها علقه زوجیت نباشد، مرتکب روابط نامشروع یا عمل منافی عفت غیر از زنا از قبیل تقبیل یا مضاجعه شوند، به شلاق تا نود و نه ضربه محکوم خواهند شد و اگر عمل با عنف و اکراه باشد فقط اکراه کننده تعزیر می شود.»
  این ماده شامل روابط نامشروع با محارم نیز می شود و قاضی می تواند با توجه به شدت عمل، شرایط و وضعیت طرفین، مجازات تعزیری (شلاق یا حبس) را تعیین کند. شدت این مجازات در مورد محارم به دلیل قبح بیشتر عمل، معمولاً در بالاترین میزان خود تعیین می شود.

روش های اثبات جرم زنا و رابطه نامشروع

اثبات جرم زنا و رابطه نامشروع در دادگاه بسیار دشوار است و به طرق زیر امکان پذیر است:

• اقرار: چهار بار اقرار متهم به ارتکاب زنا در محضر قاضی.
• شهادت شهود: شهادت چهار مرد عادل یا سه مرد و دو زن عادل که به طور مستقیم و همزمان عمل دخول را مشاهده کرده باشند.
• علم قاضی: قاضی می تواند بر اساس مجموعه ای از قرائن و شواهد قوی، به علم خود در مورد وقوع جرم برسد و حکم صادر کند.

با توجه به پیچیدگی ها و حساسیت های این پرونده ها، همواره توصیه می شود در صورت مواجهه با چنین مسائلی، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی وکلای کیفری بهره مند شوید.

دلایل، حکمت ها و فلسفه تحریم ازدواج و رابطه با محارم

تحریم ازدواج و رابطه با محارم، نه تنها یک حکم شرعی و قانونی است، بلکه ریشه های عمیقی در ابعاد علمی، اجتماعی و روان شناختی دارد. این تابوی جهانی، از دیدگاه های مختلف قابل تبیین است.

دلایل شرعی و کلامی

در اسلام، دلایل متعددی برای تحریم ازدواج با محارم ذکر شده است که فراتر از صرف منع شهوت است:

• حفظ شجره نامه و نظام خویشاوندی: یکی از مهمترین دلایل، جلوگیری از اختلاط انساب و حفظ و قداست شجره نامه خانوادگی است. محرمیت، روابط خانوادگی را از چارچوب جنسی خارج کرده و به آن ثبات و امنیت می بخشد.
• حفظ قداست و استحکام نهاد خانواده: خانواده، بنیادی ترین نهاد اجتماعی است و روابط اعضای آن باید بر اساس عواطف پاک، حمایت و احترام متقابل باشد، نه بر پایه شهوت. تحریم محارم، حریم امنی برای رشد فرزندان فراهم می آورد و از تعارضات و آسیب های عاطفی جلوگیری می کند.
• حفظ آبرو و کرامت انسانی: ارتکاب چنین اعمالی، به شدت آبرو و کرامت انسانی فرد و خانواده را خدشه دار می کند و پیامدهای اجتماعی مخربی به دنبال دارد.

دلایل علمی و بیولوژیکی (ژنتیکی)

علم زیست شناسی و ژنتیک نیز از ممنوعیت ازدواج با محارم حمایت می کند:

• خطر افزایش نقایص ژنتیکی (درون زایی): ازدواج بین خویشاوندان نزدیک، به دلیل تشابه ژنتیکی بالا، خطر بروز بیماری های ارثی مغلوب و نقایص ژنتیکی را در فرزندان به شدت افزایش می دهد. ژن های معیوب مغلوب که در یک فرد ممکن است پنهان بمانند، در صورت ازدواج با خویشاوند نزدیک (که احتمال حمل همان ژن معیوب را دارد) ممکن است در نسل بعدی آشکار شوند و منجر به تولد فرزندانی با مشکلات جسمی، ذهنی، بیماری های متابولیک و حتی کاهش هوش شوند.
• اثر وسترمارک (Westermarck effect): این یک فرضیه روان شناختی-جامعه شناختی است که توسط ادوارد وسترمارک مطرح شد. بر اساس این فرضیه، افرادی که در دوران کودکی در نزدیکی و صمیمیت با یکدیگر بزرگ می شوند (به ویژه در محیط خانواده)، به صورت ناخودآگاه نسبت به یکدیگر کشش جنسی کمتری پیدا می کنند یا حتی دچار دافعه جنسی می شوند. این اثر به عنوان یک مکانیسم طبیعی برای جلوگیری از درون زایی و گسترش ژنوم، در بسیاری از جوامع و حتی در حیوانات نیز مشاهده شده است. این نظریه نشان می دهد که نه تنها قوانین اجتماعی، بلکه طبیعت نیز به گونه ای عمل می کند که از اینگونه روابط جلوگیری کند.

دلایل اجتماعی و روان شناختی

از منظر جامعه شناسی و روان شناسی نیز، تابوی محارم نقش حیاتی در سازماندهی و پایداری جوامع ایفا کرده است:

• سازماندهی و توسعه جوامع: مردم شناسانی چون برانیسلاو مالینوفسکی و لوی اشتراوس معتقدند که ممنوعیت ازدواج با محارم، جوامع اولیه را وادار به «برون همسری» (ازدواج با افراد خارج از دایره نزدیک خویشاوندی) کرده است. این امر به تبادل همسران بین قبایل و گروه ها منجر شده و شبکه های اجتماعی گسترده تری را ایجاد کرده که برای بقا، همکاری و توسعه فرهنگی ضروری بوده است. شکستن این تابو می توانست جوامع را به سلول های بسته ای تبدیل کند که در نهایت دچار فروپاشی می شدند.
• نظریه فروید (عقده ادیپ و توتم و تابو): زیگموند فروید، روانکاو شهیر، این تابو را به «عقده ادیپ» و «توتم و تابو» ربط می دهد. او معتقد بود که تمایلات جنسی به والدین (عقده ادیپ در پسران نسبت به مادر و الکترا در دختران نسبت به پدر) به صورت ناخودآگاه در انسان وجود دارد و جامعه برای حفظ خود، این تمایلات را سرکوب کرده و به یک تابوی قوی تبدیل کرده است. هرچند نظریات فروید در این زمینه با انتقادات بسیاری مواجه شده، اما نشان دهنده عمق روان شناختی این ممنوعیت است.
• پیامدهای روانی مخرب: شکستن تابوی محارم پیامدهای روانی فاجعه باری برای فرد و خانواده دارد. قربانیان این روابط (به ویژه کودکان) دچار اختلالات روانی شدید، آسیب های عاطفی پایدار، از بین رفتن اعتماد به نفس، احساس گناه و شرم می شوند. روابط خانوادگی از هم می پاشد، حریم های شخصی نابود می شود و زخم های عمیقی بر روان جامعه وارد می آید.
• نظریه میشل فوکو: میشل فوکو، فیلسوف فرانسوی، با رویکردی متفاوت، به بررسی نحوه شکل گیری حساسیت غرب به زنا با محارم در دو سده اخیر می پردازد. او معتقد است که این تاکید و تبلیغ بر ممنوعیت، ابزاری برای کنترل «سامانه وصلت» توسط «سامانه سکسوالیته» بوده است. از نظر فوکو، با تبدیل شدن خانواده به مرکز تحریک دائمی «سکسوالیته»، منع شدید زنا با محارم راهی برای حفظ نظام گسترده و قدیمی «وصلت» و جلوگیری از فروپاشی ساختارهای اجتماعی است.

نگاهی تطبیقی و تاریخی به تابوی محارم در ادیان و فرهنگ ها

تابوی محارم در طول تاریخ و در فرهنگ های مختلف جهان به اشکال گوناگون وجود داشته است. بررسی تطبیقی نشان می دهد که هرچند دامنه محارم ممکن است متفاوت باشد، اما اصل ممنوعیت روابط جنسی با نزدیکان، یک اصل تقریباً جهانی است.

ادیان ابراهیمی

ادیان توحیدی (ابراهیمی) دیدگاه های مشخصی در مورد دایره محارم دارند:

1. یهودیت: در شریعت یهودی، دایره محارم معمولاً کوچک ترین دایره در میان ادیان ابراهیمی است. ممنوعیت ها عمدتاً شامل والدین و اجداد، فرزندان و نوادگان، خواهر و برادر می شود. ازدواج با عمو، عمه، دایی و خاله در برخی تفاسیر مجاز شمرده می شود.
2. مسیحیت: شریعت مسیحی معمولاً وسیع ترین دایره محارم را دارد. علاوه بر محارم نسبی و سببی اولیه، در برخی فرقه ها و دوره ها، ازدواج با خویشاوندان دورتر مانند فرزندان عمو، عمه، دایی و خاله نیز ممنوع بوده است.
3. اسلام: اسلام دایره ای بین یهودیت و مسیحیت را در نظر می گیرد. علاوه بر محارم اصلی (والدین، فرزندان، خواهر و برادر)، عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان خواهر و برادر نیز جزء محارم محسوب می شوند. همچنین، جمع دو خواهر در یک زمان و برخی محارم سببی و رضاعی نیز ممنوع است.

فرهنگ های باستانی

در برخی تمدن های باستانی، به دلایل خاص، ازدواج با محارم در طبقات خاصی رایج بوده است:

• مصر باستان: در میان فراعنه و طبقات حاکم مصر باستان، ازدواج با خواهر (ناتنی یا کامل) و حتی سایر خویشاوندان نزدیک، به منظور حفظ خلوص خون سلطنتی و متمرکز نگه داشتن قدرت، رایج بود. این عمل در میان عموم مردم کمتر دیده می شد. با این حال، شواهد تاریخی نشان می دهد که این ازدواج ها غالباً سیاسی بوده و لزوماً به کشش جنسی برادر و خواهر اشاره ندارد. مطالعات آماری نیز نرخ بالای انحلال زناشویی در این نوع ازدواج ها را نشان داده اند.
• یونان و روم باستان: یونانیان باستان کلمه ای مستقیم برای زنا با محارم نداشتند و آن را اتحاد نامقدس می نامیدند. قوانین آتن و اسپارت نشان می دهد که ازدواج با خواهر و برادر مجاز بوده است، اما در رم باستان، ازدواج عمو با خواهرزاده نیز غیرمعمول نبود و حتی در زمان امپراتور کلودیوس قانونی شد. رومی ها و یونانی ها غالباً زنا با محارم را شاخص بربرها (اقوام غیرمتمدن) می دانستند و از این اتهام برای تحقیر رقبا و حتی برخی امپراتورهای خود (مانند کالیگولا و نرون) استفاده می کردند. این نشان می دهد که حتی در جوامعی که قوانین متفاوتی داشتند، این عمل از نظر اجتماعی یک تابو بزرگ محسوب می شد.

کشورهای مدرن و دیدگاه های دیگر

• زرتشتیت: در برخی دوره های تاریخی زرتشتیت و در تفاسیر خاصی، بحث هایی درباره جواز ازدواج محارم (مانند خویدوده) مطرح شده است. هرچند که در دوران جدید، عموماً این نوع ازدواج ها منسوخ شده و با قوانین مدرن تضاد دارد، اما در بررسی تاریخی این موضوع حائز اهمیت است. اسلام این نوع روابط را به شدت مذموم و حرام می داند.
• کشورهای غیرمسلمان (مثال: فرانسه): قوانین مربوط به روابط جنسی با محارم در کشورهای مدرن غیرمسلمان، غالباً بر پایه تعرض جنسی با محارم (Incest Sexual Abuse) متمرکز است تا زنا با محارم به معنای فقهی. این قوانین عمدتاً با هدف حمایت از کودکان و افراد آسیب پذیر و جلوگیری از سوءاستفاده جنسی در محیط خانواده تدوین شده اند. برای مثال، در فرانسه، رابطه جنسی با کودکان در یک خانه، فارغ از تابوی رابطه نسبی/سببی، در سه مورد جرم انگاری شده است: زمانی که آزارگر یکی از والدین باشد، خواهر، برادر، عمو/دایی یا عمه/خاله یا فرزندان آن ها باشد، یا شریک زندگی پدر یا مادر افراد یاد شده باشد و بر قربانی قیمومت قانونی یا عینی اعمال کند. این نشان می دهد که در این کشورها نیز تابوی روابط جنسی درون خانواده به اشکال دیگری حفظ شده و مجازات های سنگینی برای آن در نظر گرفته شده است.

در نهایت، می توان گفت که هرچند تعریف و دامنه محارم و نحوه برخورد با این تابو در طول تاریخ و فرهنگ ها متفاوت بوده است، اما در هسته اصلی، ممنوعیت روابط جنسی با نزدیکان، یک اصل بنیادین برای حفظ سلامت جامعه، پایداری خانواده و جلوگیری از آسیب های ژنتیکی و روان شناختی به شمار می آید.

نتیجه گیری

ازدواج و هرگونه رابطه جنسی با محارم، از دیدگاه فقه اسلامی و قوانین جمهوری اسلامی ایران، به شدت حرام و ممنوع است و مجازات های سنگینی از جمله اعدام را در پی دارد. این حرمت، نه تنها بر پایه نصوص دینی، بلکه بر اساس حکمت های عمیق اجتماعی، روان شناختی و علمی استوار است. حفظ قداست خانواده، جلوگیری از اختلاط انساب، پیشگیری از آسیب های ژنتیکی و پیامدهای مخرب روانی، همگی دلایلی هستند که بر لزوم رعایت این تابوی جهانی تأکید دارند.

شناخت دقیق انواع محارم (نسبی، سببی، رضاعی) و آگاهی از تفاوت میان زنا با محارم و روابط نامشروع مادون زنا، برای فهم درست احکام و قوانین ضروری است. در نهایت، آگاهی بخشی عمومی و آموزش صحیح در این زمینه، نقش مهمی در پیشگیری از وقوع چنین آسیب های فردی و اجتماعی ایفا می کند. در هر صورت مواجهه با موارد خاص و پیچیده، مشورت با مراجع تقلید برای احکام شرعی و وکلا برای مسائل حقوقی، امری ضروری و حیاتی است.