شماره جلد مقاله کجاست

برای یافتن مشخصات کامل یک مقاله علمی چاپ شده در مجلات از جمله شماره جلد و شماره مجله باید به بخش‌های مختلف مقاله و جلد نشریه مراجعه کنید. این اطلاعات برای استناد و بازیابی مقاله ضروری هستند و در مکان‌های مشخصی روی جلد صفحه عنوان یا صفحات داخلی مقاله درج می‌شوند.

مقالات علمی ستون فقرات دانش نوین را تشکیل می‌دهند و در بستر نشریات تخصصی به انتشار می‌رسند. هر مقاله منتشر شده هویت منحصر به فردی دارد که با مجموعه‌ای از اطلاعات کلیدی مشخص می‌شود. این اطلاعات نه تنها برای استناد دقیق به مقاله در کارهای پژوهشی دیگر حیاتی هستند بلکه به خوانندگان پژوهشگران کتابداران و پایگاه‌های اطلاعاتی کمک می‌کنند تا مقاله مورد نظر را به سرعت و سهولت پیدا کرده و به آن دسترسی یابند. درک این مشخصات برای هر کسی که با مقالات علمی سروکار دارد از دانشجویان و پژوهشگران گرفته تا ویراستاران و ناشران امری ضروری است. این مشخصات شامل مواردی نظیر نویسندگان سال انتشار عنوان مقاله عنوان مجله و مهم‌تر از همه جزئیات مربوط به شماره‌گذاری نشریه مانند شماره جلد (Volume) و شماره مجله (Issue) می‌شوند. این عناصر در کنار هم چارچوبی استاندارد را برای شناسایی و سازماندهی مقالات در دنیای وسیع انتشارات علمی فراهم می‌آورند. در ادامه به تفصیل به بررسی هر یک از این مؤلفه‌ها و محل قرارگیری آن‌ها در یک مقاله چاپ شده در مجلات خواهیم پرداخت و اهمیت هر کدام را در فرآیند پژوهش و اشاعه دانش روشن خواهیم ساخت.

Volume number

شماره جلد که با عنوان “Volume number” یا به اختصار “Vol.” شناخته می‌شود یکی از اصلی‌ترین شناسه‌های یک نشریه علمی است و به دوره یا سال انتشار آن نشریه اشاره دارد. هر نشریه علمی در طول عمر خود مجموعه‌ای از شماره‌ها را منتشر می‌کند که این شماره‌ها معمولاً در قالب “جلد” دسته‌بندی می‌شوند. به بیان ساده هر جلد معمولاً معادل یک سال انتشار نشریه است هرچند این قاعده مطلق نیست و ممکن است برخی نشریات بر اساس حجم محتوا یا سیاست‌های دیگر دوره‌های متفاوتی را برای هر جلد در نظر بگیرند. هدف اصلی از شماره‌گذاری جلد سازماندهی انتشارات یک نشریه در طول زمان است. این شماره‌گذاری به خوانندگان و کتابداران کمک می‌کند تا سال یا دوره کلی انتشار یک مقاله را مشخص کرده و آن را در مجموعه نشریات بازیابی کنند. برای مثال جلد ۱۰ یک نشریه ممکن است شامل تمام شماره‌هایی باشد که در دهمین سال انتشار آن نشریه منتشر شده‌اند.

شماره جلد معمولاً در چندین مکان مختلف در یک شماره از مجله قابل مشاهده است. رایج‌ترین محل‌ها شامل جلد رویی مجله صفحه عنوان (Title Page) داخلی و گاهی اوقات در ستون بالایی (Header) یا پایینی (Footer) صفحات داخلی مقاله است. در نسخه‌های چاپی شماره جلد اغلب روی عطف مجله نیز درج می‌شود تا در قفسه کتابخانه‌ها به راحتی قابل شناسایی باشد. در پایگاه‌های اطلاعاتی و وب‌سایت‌های ناشران شماره جلد به عنوان یک فیلد مجزا برای جستجو و نمایش اطلاعات مقاله در دسترس است. اهمیت شماره جلد در استناددهی علمی نیز بسیار زیاد است. در اکثر سبک‌های استناددهی استاندارد مانند APA MLA Chicago و غیره شماره جلد به عنوان بخشی از اطلاعات کتاب‌شناختی مقاله ذکر می‌شود تا منبع به دقت مشخص شود. برای مثال در یک استناد ممکن است بخشی مانند “Journal Title, Vol. 15” را مشاهده کنید که نشان‌دهنده انتشار مقاله در جلد پانزدهم آن نشریه است. درک مفهوم شماره جلد و محل یافتن آن گام اول در شناسایی دقیق یک مقاله علمی و استفاده صحیح از آن در پژوهش‌هاست.

Issue number

شماره مجله که در زبان انگلیسی به عنوان “Issue number” یا به اختصار “No.” یا “Iss.” شناخته می‌شود به شماره ترتیبی یک نشریه در داخل یک جلد مشخص اشاره دارد. در حالی که شماره جلد نمایانگر یک دوره زمانی کلی‌تر (معمولاً یک سال) است شماره مجله نشان‌دهنده یک انتشار منفرد در داخل آن دوره است. به عنوان مثال یک نشریه ممکن است سالانه چهار شماره منتشر کند؛ این چهار شماره همگی متعلق به یک جلد مشخص (مثلاً جلد ۱۰) خواهند بود اما شماره‌های مجله آن‌ها متفاوت خواهد بود (مثلاً شماره ۱ شماره ۲ شماره ۳ و شماره ۴ از جلد ۱۰). هدف از شماره‌گذاری مجله تقسیم‌بندی محتوای یک جلد به واحدهای کوچک‌تر و قابل مدیریت است که با فواصل زمانی مشخص (مانند ماهانه فصلی دوماهنامه و غیره) منتشر می‌شوند. این تقسیم‌بندی به ناشران کمک می‌کند تا جریان انتشار محتوا را منظم کرده و به خوانندگان امکان دسترسی به جدیدترین مقالات را فراهم آورند.

محل یافتن شماره مجله نیز مشابه شماره جلد است و معمولاً روی جلد رویی نشریه صفحه عنوان داخلی و گاهی اوقات در سربرگ (Header) یا پابرگ (Footer) صفحات مقاله درج می‌شود. در برخی موارد به خصوص در نشریات قدیمی‌تر یا آن‌هایی که صفحه بندی هر شماره به طور مستقل انجام می‌شود (برخلاف صفحه بندی پیوسته در طول یک جلد) شماره مجله نقش مهم‌تری در تعیین محدوده صفحات مقاله ایفا می‌کند. در پایگاه‌های اطلاعاتی و نمایه‌نامه‌های علمی شماره مجله نیز یکی از فیلدهای کلیدی برای جستجو و بازیابی دقیق مقالات است و در کنار شماره جلد استفاده می‌شود. در استناددهی علمی شماره مجله نیز معمولاً پس از شماره جلد ذکر می‌شود (مثال: Journal Title, Vol. 15, No. 3). این ترکیب (جلد و شماره) به طور منحصر به فرد یک انتشار خاص از نشریه را در یک دوره زمانی مشخص شناسایی می‌کند. درک تفاوت بین شماره جلد و شماره مجله و نحوه استفاده از هر دو برای شناسایی یک مقاله از ابزارهای اساسی در کار پژوهشی و مدیریت منابع اطلاعاتی است. این دو مؤلفه در کنار هم تصویری کامل از جایگاه یک مقاله در چرخه انتشار یک نشریه را ارائه می‌دهند.

Number

اصطلاح “Number” در مشخصات یک نشریه می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد و گاهی اوقات بسته به زمینه یا سیاست‌های ناشر ممکن است کمی گیج‌کننده باشد. در رایج‌ترین کاربرد استاندارد “Number” مترادف با “Issue number” است و به شماره ترتیبی انتشار در داخل یک جلد مشخص اشاره دارد همان‌طور که در بخش قبل توضیح داده شد. با این حال در برخی موارد خاص ممکن است “Number” به مفاهیم دیگری نیز اشاره کند که کمتر استاندارد یا عمومی هستند. یکی از این معانی که در برخی منابع دیده می‌شود ممکن است به تعداد کل شماره‌هایی اشاره داشته باشد که یک نشریه از ابتدای انتشار خود تا آن زمان منتشر کرده است. این نوع شماره‌گذاری که گاهی به عنوان “شماره مسلسل” نیز شناخته می‌شود بیشتر برای پیگیری تاریخچه کلی نشریه توسط ناشر یا کتابخانه‌ها کاربرد دارد و کمتر در استناددهی به یک مقاله خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد دیگر اصطلاح “Number” ممکن است در اشاره به شماره مقاله (Article Number) باشد به خصوص در نشریات آنلاین که از سیستم صفحه بندی پیوسته یا مستقل از شماره استفاده می‌کنند. در این مدل به جای محدوده صفحات هر مقاله یک شماره منحصر به فرد در داخل یک شماره یا جلد دریافت می‌کند. این شماره مقاله به همراه شناسه DOI (Digital Object Identifier) به ابزار اصلی برای شناسایی و دسترسی به مقاله تبدیل می‌شود. محل یافتن “Number” بستگی به معنای مورد نظر دارد. اگر مترادف Issue number باشد همان مکان‌های ذکر شده برای Issue number (جلد صفحه عنوان سربرگ) محل یافتن آن هستند. اگر به تعداد کل شماره‌ها اشاره داشته باشد ممکن است روی جلد یا صفحه شناسنامه نشریه ذکر شود. اگر به شماره مقاله اشاره کند معمولاً در صفحه اول مقاله سربرگ یا در اطلاعات کتاب‌شناختی آنلاین مقاله قابل مشاهده است. با توجه به ابهام احتمالی این اصطلاح همیشه توصیه می‌شود که به همراه “Number” به شماره جلد (Volume) و در صورت وجود Issue number نیز توجه شود تا موقعیت دقیق مقاله در نشریه به درستی مشخص گردد. در صورت شک بررسی راهنمای استناددهی یا اطلاعات ارائه شده توسط ناشر می‌تواند به رفع ابهام کمک کند.

اطلاعات کلی هر مقاله

علاوه بر مشخصات مربوط به شماره‌گذاری نشریه شامل جلد و شماره هر مقاله علمی دارای مجموعه‌ای از اطلاعات کلیدی دیگر است که برای شناسایی کامل استناد دقیق و درک محتوای آن ضروری هستند. این اطلاعات به خوانندگان و سیستم‌های اطلاعاتی کمک می‌کنند تا مقاله را از هزاران مقاله دیگر متمایز کرده و به آن دسترسی پیدا کنند. این بخش به بررسی مهم‌ترین این اطلاعات و محل رایج قرارگیری آن‌ها در یک مقاله چاپ شده می‌پردازد. این مشخصات در کنار هم هویت کاملی از اثر پژوهشی ارائه شده در قالب مقاله را شکل می‌دهند و امکان ردیابی ارجاع‌دهی و استفاده مجدد از آن را در چرخه دانش فراهم می‌سازند. درک این عناصر و محل یافتن آن‌ها برای هر پژوهشگر دانشجو یا علاقه‌مند به مطالعه متون علمی امری بنیادین است. این اطلاعات معمولاً در بخش‌های ابتدایی مقاله و همچنین در اطلاعات کتاب‌شناختی ارائه شده توسط ناشر یا پایگاه‌های اطلاعاتی علمی قابل دسترسی هستند و نقش مهمی در فرآیندهای نمایه‌سازی چکیده‌نویسی و بازیابی اطلاعات دارند.

نویسندگان مقاله

نام نویسنده یا نویسندگان مقاله اصلی‌ترین اطلاعات برای انتساب مالکیت فکری و اعتبار علمی به یک اثر پژوهشی است. در دنیای آکادمیک شناسایی نویسندگان برای قدردانی از سهم آن‌ها در تولید دانش ارزیابی تخصص در یک زمینه خاص و ردیابی مسیر پیشرفت پژوهش‌ها امری حیاتی است. نام نویسندگان معمولاً در برجسته‌ترین مکان در صفحه اول مقاله بلافاصله پس از عنوان مقاله و قبل از چکیده درج می‌شود. در مقالاتی که بیش از یک نویسنده دارند ترتیب نام‌ها معمولاً نشان‌دهنده میزان سهم هر فرد در پژوهش است هرچند این قاعده ممکن است در رشته‌های مختلف یا بر اساس توافق نویسندگان متفاوت باشد. نویسنده اول معمولاً بیشترین سهم را داشته و نویسنده مسئول (Corresponding Author) که مسئولیت ارتباطات با نشریه و پاسخگویی به سوالات پس از انتشار را بر عهده دارد نیز مشخص می‌شود. علاوه بر صفحه اول نام نویسندگان در فهرست مطالب شماره مجله و همچنین در اطلاعات متا (Metadata) مقاله در پایگاه‌های اطلاعاتی آنلاین نیز ذکر می‌شود. اطلاعات تکمیلی مانند وابستگی سازمانی (Affiliation) نویسندگان شهر کشور و آدرس ایمیل آن‌ها نیز معمولاً در همان صفحه اول یا در پاورقی صفحه اول ارائه می‌شود تا خوانندگان بتوانند با نویسندگان تماس بگیرند یا از زمینه فعالیت آن‌ها مطلع شوند. در برخی موارد شناسه‌های یکتای نویسنده مانند ORCID (Open Researcher and Contributor ID) نیز در کنار نام نویسنده درج می‌شود که امکان ردیابی تمام انتشارات یک فرد را در پایگاه‌های مختلف فراهم می‌آورد.

سال انتشار

سال انتشار مقاله اطلاعاتی بسیار مهم است که زمان دقیق یا تقریبی عرضه آن اثر پژوهشی به جامعه علمی را مشخص می‌کند. این تاریخ برای ارزیابی به روز بودن اطلاعات ردیابی سیر تحول یک موضوع در طول زمان و همچنین برای رعایت قوانین استناددهی که اغلب به تاریخ انتشار نیاز دارند ضروری است. سال انتشار معمولاً در چندین مکان کلیدی در نشریه و مقاله قابل یافتن است. رایج‌ترین محل‌ها شامل جلد رویی مجله صفحه عنوان داخلی و همچنین در سربرگ (Header) یا پابرگ (Footer) هر صفحه از مقاله است. در نسخه‌های الکترونیکی و پایگاه‌های اطلاعاتی سال انتشار به عنوان یک فیلد استاندارد در اطلاعات کتاب‌شناختی مقاله نمایش داده می‌شود. در برخی موارد علاوه بر سال ماه یا حتی روز انتشار نیز ذکر می‌شود به خصوص در نشریات آنلاین که ممکن است مقالات را به محض پذیرش نهایی و قبل از سازماندهی در یک شماره مشخص منتشر کنند (Online First یا Early View). درک سال انتشار به پژوهشگران کمک می‌کند تا مقالات جدیدتر را از مقالات قدیمی‌تر تمییز داده و منابع خود را بر اساس نیازهای پژوهشی (مثلاً تمرکز بر آخرین پیشرفت‌ها یا بررسی پیشینه تاریخی یک موضوع) انتخاب کنند. در سبک‌های استناددهی مختلف سال انتشار یکی از اجزای اصلی استناد درون متنی و همچنین اطلاعات کامل منبع در بخش کتابنامه یا فهرست منابع پایانی است و ذکر دقیق آن برای اعتبار کار پژوهشی ضروری است. در برخی موارد ممکن است تاریخ پذیرش (Date of Acceptance) مقاله نیز در کنار تاریخ انتشار ذکر شود که نشان‌دهنده فاصله زمانی بین پذیرش و انتشار نهایی مقاله است.

عنوان مقاله

عنوان مقاله اولین و یکی از مهم‌ترین عناصر شناسایی یک اثر پژوهشی است که چکیده‌ای فشرده و گویا از موضوع اصلی و محتوای مقاله را ارائه می‌دهد. یک عنوان خوب باید هم جذاب باشد تا توجه خواننده را جلب کند و هم دقیق باشد تا به درستی دامنه و تمرکز پژوهش را منعکس سازد. عنوان مقاله نقش حیاتی در فرآیند جستجو و بازیابی اطلاعات ایفا می‌کند زیرا اغلب اولین فیلدی است که کاربران در پایگاه‌های اطلاعاتی بر اساس آن به دنبال مقالات مرتبط می‌گردند. عنوان مقاله معمولاً در برجسته‌ترین نقطه در صفحه اول مقاله با فونت بزرگ و خوانا بلافاصله پس از اطلاعات مربوط به نشریه و نویسندگان قرار می‌گیرد. همچنین عنوان مقاله در فهرست مطالب هر شماره از مجله ذکر می‌شود تا خوانندگان بتوانند به سرعت مقالات مورد علاقه خود را در آن شماره پیدا کنند. در پایگاه‌های اطلاعاتی و نمایه‌نامه‌های علمی عنوان مقاله یکی از فیلدهای اصلی برای جستجو نمایش و نمایه‌سازی است و اهمیت آن در قابلیت کشف مقاله (Discoverability) بسیار زیاد است. در استناددهی علمی نیز عنوان مقاله بخش مهمی از اطلاعات منبع است هرچند در برخی سبک‌ها (مانند APA) در استناد درون متنی ذکر نمی‌شود و تنها در فهرست منابع پایانی ظاهر می‌شود. انتخاب عنوانی دقیق و حاوی کلمات کلیدی مناسب به افزایش دیده شدن مقاله و دسترسی پژوهشگران به آن کمک شایانی می‌کند. گاهی اوقات مقاله دارای یک عنوان اصلی و یک زیرعنوان (Subtitle) است که جزئیات بیشتری در مورد محتوای مقاله ارائه می‌دهد و به درک بهتر دامنه پژوهش کمک می‌کند.

عنوان مجله

عنوان مجله یا نشریه نام رسمی و مشخصی است که هویت نشریه علمی منتشرکننده مقاله را تعیین می‌کند. این اطلاعات برای درک بستر انتشار پژوهش ارزیابی اعتبار و حوزه تخصصی مقاله و همچنین برای دسترسی به شماره کامل نشریه حاوی مقاله حیاتی است. عنوان مجله نشان‌دهنده حوزه موضوعی گسترده‌تری است که مقاله در آن منتشر شده و اغلب معیاری برای سنجش کیفیت و داوری مقالات (Peer Review) در آن حوزه محسوب می‌شود. عنوان مجله معمولاً در چندین محل کلیدی قابل یافتن است. مهم‌ترین محل جلد رویی نشریه است که نام مجله به صورت برجسته روی آن درج شده است. همچنین عنوان مجله در صفحه عنوان داخلی در سربرگ (Header) یا پابرگ (Footer) هر صفحه از مقاله (به خصوص در نسخه‌های چاپی یا PDF) و در عطف مجله (در نسخه‌های صحافی شده) ذکر می‌شود. در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی عنوان مجله یک فیلد استاندارد و اجباری است و به عنوان بخشی از اطلاعات کتاب‌شناختی مقاله نمایش داده می‌شود و امکان جستجو بر اساس نام نشریه را فراهم می‌کند. در استناددهی علمی عنوان مجله یکی از اجزای اصلی و ثابت استناد در هر سبک استناددهی است و ذکر دقیق و کامل آن برای ارجاع صحیح به منبع ضروری است. گاهی اوقات عنوان مجله به صورت کامل و گاهی به صورت اختصاری (بر اساس استانداردهای مشخصی مانند ISO 4) در استنادها ذکر می‌شود. شناخت عنوان مجله به خواننده کمک می‌کند تا اعتبار مقاله را بر اساس شهرت و رتبه نشریه در حوزه تخصصی مربوطه ارزیابی کند و از تناسب محتوای مقاله با دامنه موضوعی نشریه اطمینان حاصل کند.

صفحه از فصل

اصطلاح “صفحه از فصل” (Page from Chapter) معمولاً در مورد کتاب‌ها یا مجموعه‌های مقالات که در قالب فصل سازماندهی شده‌اند به کار می‌رود و نه مقالات منتشر شده در مجلات علمی استاندارد. مقالات مجلات در “شماره‌ها” (Issues) منتشر می‌شوند نه فصل‌ها. با این حال اگر منظور از این عنوان “محدوده صفحات مقاله” (Page Range) در داخل شماره مجله باشد این اطلاعات بسیار مهم و کاربردی هستند. محدوده صفحات مقاله شامل شماره صفحه شروع و شماره صفحه پایان آن مقاله در داخل شماره مجله است (مثلاً صفحات ۴۵ تا ۶۲). این محدوده صفحات به خواننده یا سیستم‌های اطلاعاتی کمک می‌کند تا مکان دقیق مقاله را در داخل یک شماره مشخص از نشریه پیدا کنند چه به صورت فیزیکی (در نسخه چاپی) و چه به صورت دیجیتال (در فایل PDF یا پایگاه داده). محدوده صفحات معمولاً در فهرست مطالب شماره مجله در سربرگ یا پابرگ هر صفحه از خود مقاله و به عنوان بخشی از اطلاعات کتاب‌شناختی مقاله در پایگاه‌های اطلاعاتی ذکر می‌شود.

اهمیت محدوده صفحات در استناددهی علمی بسیار بالاست. در اکثر سبک‌های استناددهی ذکر محدوده صفحات مقاله در بخش کتابنامه یا فهرست منابع پایانی الزامی است تا خوانندگان بتوانند به سرعت مقاله مورد نظر را در شماره مربوطه پیدا کنند. در برخی سبک‌ها هنگام ارجاع درون متنی به یک نقل قول یا ایده خاص شماره صفحه دقیق نیز ذکر می‌شود. در نشریات مدرن و آنلاین به خصوص آن‌هایی که از سیستم انتشار پیوسته (Continuous Publication) استفاده می‌کنند یا هر شماره به طور مستقل صفحه بندی می‌شود محدوده صفحات ممکن است با سیستم “شماره مقاله” (Article Number) جایگزین شود که در آن هر مقاله یک شناسه عددی یا الفبایی منحصر به فرد دریافت می‌کند. همچنین در برخی موارد به جای محدوده صفحات سنتی از شناسه مکان الکترونیکی (eLocation ID) استفاده می‌شود که به مقاله در نسخه آنلاین اشاره دارد. با این حال مفهوم محدوده صفحات به عنوان ابزاری برای مکان‌یابی مقاله در یک انتشار مشخص از نشریه همچنان یک مؤلفه کلیدی در اطلاعات کتاب‌شناختی مقالات علمی محسوب می‌شود حتی اگر اصطلاح “صفحه از فصل” برای آن دقیق نباشد و مختص کتب و مجموعه‌ها باشد.

شماره جلد مقاله کجاست؟

شماره جلد مقاله که نشان‌دهنده سال یا دوره انتشار نشریه است معمولاً روی جلد رویی مجله صفحه عنوان داخلی و اغلب در سربرگ یا پابرگ صفحات خود مقاله قابل مشاهده است. همچنین در اطلاعات کتاب‌شناختی مقاله در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی درج می‌شود.

شماره دوره مجله چیست؟

شماره دوره مجله اغلب مترادف با شماره جلد (Volume number) است و به یک دوره زمانی مشخص معمولاً یک سال از انتشار نشریه اشاره دارد. این شماره‌گذاری به سازماندهی سالانه انتشارات مجله کمک می‌کند.

شماره مجله (Issue number) چیست؟

شماره مجله (Issue number) به شماره ترتیبی یک انتشار خاص در داخل یک جلد مشخص اشاره دارد. برای مثال اگر یک مجله سالی چهار شماره منتشر کند این‌ها شماره‌های ۱ ۲ ۳ و ۴ از آن جلد خواهند بود.

تفاوت شماره جلد و شماره مجله در چیست؟

تفاوت اصلی این است که شماره جلد (Volume) یک دوره زمانی بزرگتر (معمولاً یک سال) را پوشش می‌دهد در حالی که شماره مجله (Issue) یک انتشار منفرد و مشخص را در داخل آن دوره (جلد) نشان می‌دهد.

Number در مشخصات مجله به چه معناست؟

اصطلاح “Number” در مشخصات مجله معمولاً مترادف با “Issue number” است. با این حال گاهی ممکن است به تعداد کل شماره‌های منتشر شده از ابتدا یا شماره مقاله در سیستم‌های نوین انتشار اشاره داشته باشد.