موقعیت جغرافیایی اهواز

اهواز، کلان شهری برجسته در جنوب غرب ایران و مرکز استان خوزستان است که موقعیت جغرافیایی خاص آن، همواره نقشی محوری در شکل گیری هویت، تاریخ، اقتصاد، فرهنگ و حتی چالش های زیست محیطی آن ایفا کرده است.

شهر اهواز با قرار گرفتن در قلب جلگه حاصلخیز خوزستان و در آغوش رودخانه پرآب کارون، از دیرباز به عنوان یکی از مهم ترین مراکز تمدنی، تجاری و صنعتی ایران شناخته شده است. درک عمیق از ابعاد مختلف موقعیت جغرافیایی این شهر، نه تنها به شناخت بهتر ظرفیت های منحصر به فرد آن کمک می کند، بلکه راهکارهایی برای مواجهه با چالش های پیش رو نیز ارائه می دهد. این مقاله به بررسی جامع و تحلیلی جایگاه مکانی، جغرافیای طبیعی و اقلیمی، تأثیرات این موقعیت بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی و تاریخی، و همچنین چالش های ناشی از آن در اهواز می پردازد.

مختصات و جایگاه مکانی اهواز

اهواز، با قرارگیری در قلب جلگه ای وسیع و حاصلخیز، دارای موقعیتی استراتژیک در منطقه جنوب غرب ایران است. این جایگاه، ترکیبی از مختصات ریاضی دقیق و موقعیت نسبی تأثیرگذار را شامل می شود که هر یک نقش مهمی در اهمیت این شهر ایفا می کنند.

موقعیت ریاضی و ارتفاع از سطح دریا

شهر اهواز در موقعیت جغرافیایی تقریبی ۳۱ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۶۵ دقیقه طول شرقی واقع شده است. این مختصات نشان دهنده قرارگیری اهواز در منطقه ای نسبتاً نزدیک به مدار رأس السرطان است که عامل اصلی در اقلیم گرمسیری و خشک آن محسوب می شود. ارتفاع اهواز از سطح دریا بسیار ناچیز و حدود ۱۲ تا ۱۸ متر است. این ارتفاع کم و قرارگیری در یک منطقه جلگه ای، به معنای تفاوت ارتفاعی اندک با سطح آب های آزاد است که در گذشته و حال بر سیستم های آبیاری، زهکشی و حتی نفوذ آب های زیرزمینی در مناطق کم ارتفاع شهر تأثیرگذار بوده است.

جلگه خوزستان، که اهواز در آن واقع شده، از رسوبات آبرفتی رودخانه های بزرگی چون کارون، کرخه، دز و جراحی تشکیل شده است. این ویژگی خاک، به دلیل غنی بودن از مواد آلی و معدنی، این منطقه را به یکی از حاصلخیزترین اراضی کشاورزی ایران تبدیل کرده است. از سوی دیگر، ارتفاع پایین از سطح دریا و شیب کم زمین، باعث کندی جریان آب و در برخی مناطق، تجمع آب های سطحی می شود که در فصول پربارش یا سیلاب، مدیریت منابع آب را دشوار می کند.

موقعیت نسبی و استراتژیک

موقعیت نسبی اهواز از جنبه های گوناگون دارای اهمیت استراتژیک است:

• قرارگیری در جلگه خوزستان: اهواز به عنوان مرکز این جلگه حاصلخیز، از مزیت دسترسی به منابع آب فراوان (رود کارون) و زمین های مستعد کشاورزی برخوردار است. این ویژگی سبب شده تا از دیرباز، اهواز و نواحی اطراف آن، قطب تولید محصولات کشاورزی در منطقه باشند.
• همسایگی با استان های همجوار و کشور عراق: اهواز به دلیل نزدیکی به مرزهای غربی کشور و همجواری با کشور عراق، به یک نقطه ترانزیتی و تجاری مهم تبدیل شده است. این موقعیت، آن را به دروازه ای برای تبادلات کالا و انرژی با کشورهای همسایه مبدل ساخته است.
• نزدیکی به خلیج فارس: فاصله نسبتاً کم اهواز تا آب های نیلگون خلیج فارس، از طریق رود کارون و سپس اروندرود، اهمیت بندرگاهی و تجاری این شهر را دوچندان کرده است. این نزدیکی به آب های آزاد بین المللی، اهواز را به پلی میان دریا و خشکی برای صادرات و واردات کالا، به ویژه در حوزه نفت و گاز، تبدیل کرده است. حضور بنادر مهمی چون بندر امام خمینی (ره) در نزدیکی اهواز، این نقش را تقویت می کند.

اهواز، به دلیل موقعیت استراتژیک خود در جلگه خوزستان و نزدیکی به خلیج فارس و مرزهای بین المللی، نه تنها یک مرکز اقتصادی و صنعتی، بلکه یک نقطه کلیدی در مسیرهای تجاری و ترانزیتی منطقه محسوب می شود.

جغرافیای طبیعی و اقلیم اهواز

درک جغرافیای طبیعی و اقلیم اهواز برای شناخت کامل ویژگی های این شهر حیاتی است. این شهر تحت تأثیر ویژگی های منحصربه فرد جلگه خوزستان و رودخانه کارون قرار دارد و اقلیم آن نیز از جمله گرم ترین نقاط جهان به شمار می رود.

جلگه خوزستان و نقش آن در اهواز

اهواز در بخش مرکزی جلگه وسیع و پهناور خوزستان واقع شده است. این جلگه، نتیجه هزاران سال رسوب گذاری رودخانه های بزرگ زاگرس است که پس از خروج از مناطق کوهستانی، آبرفت های غنی خود را در این دشت گسترده اند. خاک حاصلخیز و دشت های هموار، بستری مناسب برای توسعه کشاورزی و شهرنشینی فراهم آورده است.

نقش جلگه خوزستان در شکل گیری و توسعه اهواز بی بدیل است. از همان دوران باستان، این منطقه به دلیل ظرفیت های کشاورزی و دسترسی به منابع آبی، محل استقرار تمدن ها بوده است. گسترش شهر اهواز در طول تاریخ نیز همواره متأثر از این ویژگی های طبیعی بوده و بخش عمده ای از فعالیت های اقتصادی و جمعیتی آن بر پایه بهره برداری از این زمین های حاصلخیز شکل گرفته است. این جلگه همچنین به دلیل وسعت و شیب کم، بستر مناسبی برای توسعه زیرساخت های حمل ونقل و صنعتی فراهم کرده است.

رودخانه کارون: شریان حیاتی شهر

رودخانه کارون، پرآب ترین و طولانی ترین رودخانه داخلی ایران، نقشی محوری در زندگی و توسعه اهواز ایفا می کند. این رود که از زردکوه بختیاری سرچشمه می گیرد، با طول ۹۵۰ کیلومتر، از میان شهر اهواز عبور کرده و آن را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می کند. کارون تنها رودخانه قابل کشتیرانی در ایران است و این ویژگی به آن اهمیت تاریخی و اقتصادی فراوانی بخشیده است.

نقش محوری کارون در اهواز:

• تقسیم شهر: کارون اهواز را به دو بخش غربی (مانند کیانپارس، گلستان، امانیه) و شرقی (مانند کوی ملت، زیتون کارمندی، پادادشهر) تقسیم کرده است. این تقسیم بندی، نیاز به ایجاد پل های متعدد را به وجود آورده که اهواز را به «شهر پل ها» معروف کرده است. پل های متعددی همچون پل سفید (پل دوم)، پل هفتم، پل هشتم و پل نهم، نمادهای این همزیستی با رودخانه هستند.
• اهمیت تاریخی و اقتصادی: در طول تاریخ، کارون مسیر مهمی برای تجارت بوده است. در دوران ساسانی و اوایل دوره اسلامی، سدهای مهمی بر روی آن ساخته شد تا کشتیرانی و آبیاری را تسهیل کند. امروزه نیز کارون منبع اصلی تأمین آب شرب کلان شهر اهواز و بخش عظیمی از آب مورد نیاز کشاورزی و صنایع منطقه است.
• سدها و سازه های آبی: بر روی کارون سدهای متعددی مانند کارون ۱، کارون ۳، کارون ۴، سد مسجدسلیمان و سد گتوند علیا ساخته شده اند که نقش حیاتی در کنترل سیلاب، تولید برق، و تأمین آب برای مصارف مختلف دارند.

اقلیم اهواز: گرمسیری خشک و چالش های آن

اهواز دارای اقلیم گرمسیری خشک (BWk/BSh در طبقه بندی کوپن) است که مشخصه اصلی آن، تابستان های بسیار گرم و طولانی و زمستان های کوتاه و ملایم است. دما در تابستان ها به طور معمول از ۵۰ درجه سانتی گراد فراتر می رود و گاهی به بالاترین دماهای ثبت شده در جهان می رسد. سازمان هایی نظیر ناسا بارها اهواز را در فهرست گرم ترین شهرهای جهان قرار داده اند.

ویژگی های اقلیمی اهواز:

1. دمای بسیار بالا: تابستان های اهواز با گرمای سوزان و رطوبت بالا (در اثر وزش باد از سمت خلیج فارس) همراه است که شرایط زندگی را دشوار می کند. این گرما بر سبک زندگی مردم، ساعات کاری و حتی طراحی شهری تأثیر گذاشته است.
2. بارندگی کم و فصلی: میزان بارندگی در اهواز اندک و عمدتاً در فصول پاییز و زمستان اتفاق می افتد. این کمبود بارش، در کنار تبخیر بالای ناشی از دما، موجب خشکی و کمبود رطوبت در بخش عمده ای از سال می شود.
3. پدیده ریزگردها: یکی از مهم ترین چالش های اقلیمی اهواز، پدیده ریزگردها (گردوغبار) است. این پدیده که ریشه در خشکسالی های منطقه ای، بیابان زایی و وزش باد از صحراهای عراق و عربستان دارد، کیفیت هوا را به شدت کاهش داده و مشکلات تنفسی و بهداشتی فراوانی را برای شهروندان به وجود می آورد. اهواز بارها به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای جهان از نظر گردوغبار معرفی شده است.

این اقلیم سخت، اهواز را به شهر شب ها معروف کرده است، چرا که بسیاری از فعالیت های تجاری، تفریحی و اجتماعی در ساعات خنک تر شب انجام می شود و شهر در شب ها جنب وجوش بیشتری پیدا می کند.

تأثیرات موقعیت جغرافیایی بر ابعاد مختلف اهواز

موقعیت جغرافیایی اهواز تنها یک مختصات بر روی نقشه نیست؛ بلکه عاملی تعیین کننده در شکل گیری ابعاد مختلف این شهر، از اقتصاد و صنعت گرفته تا شهرسازی، جمعیت و حتی تاریخ و فرهنگ آن است.

تأثیر بر اقتصاد و صنعت

جایگاه اهواز در قلب خوزستان و نزدیکی آن به منابع غنی طبیعی، آن را به یکی از قطب های اقتصادی و صنعتی ایران تبدیل کرده است.

• قطب انرژی ایران: اهواز بر روی یکی از بزرگترین میدان های نفتی ایران و جهان قرار دارد. میدان نفتی اهواز، که در سال ۱۳۳۷ کشف شد، بخش قابل توجهی از تولید نفت کشور را به خود اختصاص داده و آن را به قلب تپنده صنعت نفت ایران تبدیل کرده است. این تمرکز منابع نفتی و گازی، باعث شده تا شرکت های مادر نفتی و حفاری در این شهر مستقر شوند.
• پتانسیل های صنعتی: به تبعیت از منابع نفت و گاز، صنایع مادر دیگری نظیر پتروشیمی و فولاد نیز در این منطقه گسترش یافته اند. وجود کارخانه هایی چون فولاد خوزستان، اهواز را به یکی از تولیدکنندگان بزرگ فولاد خام در کشور تبدیل کرده است. این صنایع نه تنها فرصت های شغلی فراوانی ایجاد کرده اند، بلکه زنجیره ارزش صنعتی را در منطقه تکمیل نموده اند.
• نقش بندری و تجاری: دسترسی اهواز به رود کارون و سپس خلیج فارس، این شهر را به یک دروازه مهم برای ورود و خروج کالا تبدیل کرده است. بنادر اهواز و بندر امام خمینی (ره) نقش حیاتی در تجارت بین المللی و ترانزیت کالا به استان های مرکزی کشور دارند. این مسیر آبی، در گذشته نیز عامل رونق تجارت و تبادلات فرهنگی بوده است.

تأثیر بر شهرسازی و جمعیت

جغرافیای اهواز، به ویژه رودخانه کارون، نقش مستقیمی در نحوه گسترش و تمرکز جمعیت در این شهر داشته است.

• شکل گیری و گسترش شهر: اهواز به طور طبیعی در دو سوی رود کارون گسترش یافته است. بخش های شرقی و غربی شهر، هر یک با ویژگی ها و کاربری های متفاوت (مانند مناطق مسکونی مدرن در غرب و مراکز تجاری و بازارهای قدیمی در شرق) توسعه یافته اند. این پراکندگی شهری، نیاز به ایجاد شبکه ای از پل ها را برای ارتباط و یکپارچگی شهر ضروری ساخته است.
• تأثیر بر رشد جمعیت و مهاجرت پذیری: به دلیل وجود فرصت های شغلی فراوان در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و کشاورزی، اهواز همواره شهری مهاجرت پذیر بوده است. این مهاجرت ها از استان های همجوار و حتی سایر نقاط کشور، به رشد جمعیت و تنوع قومی و فرهنگی در اهواز انجامیده است. جمعیت اهواز با بیش از ۱.۲ میلیون نفر، یکی از پرجمعیت ترین شهرهای ایران است.
• تأثیر اقلیم بر سبک زندگی: گرمای شدید و طولانی مدت اهواز، بر سبک زندگی و ساعات فعالیت شهروندان تأثیر گذاشته است. ساعات اوج فعالیت در شهر اغلب به غروب و شب منتقل می شود که به اهواز لقب شهر شب ها را داده است. این ویژگی، بر معماری ساختمان ها و حتی برنامه ریزی های شهری نیز تأثیرگذار بوده است.

تأثیر بر تاریخ و فرهنگ

موقعیت جغرافیایی اهواز، ریشه های عمیقی در تاریخ و فرهنگ این سرزمین دارد.

• مرکز تجاری و فرهنگی: اهواز در طول تاریخ، به دلیل قرارگیری بر مسیرهای تجاری باستانی مانند راه شاهی و نزدیکی به بین النهرین، همواره یک مرکز مهم تجاری و فرهنگی بوده است. نام های تاریخی همچون «تاریانا» در دوران باستان و «هرمزد اردشیر» در دوره ساسانی، گواه این اهمیت هستند. این شهر به دلیل قابلیت کشتیرانی رود کارون، محل مناسبی برای انباشت کالا و دادوستد بوده است.
• تنوع اقوام و فرهنگ ها: مهاجرت ها و تبادلات تجاری ناشی از موقعیت جغرافیایی، باعث شکل گیری تنوع اقوام و فرهنگ ها در اهواز شده است. این شهر سکونتگاه مردمان عرب، بختیاری، شوشتری، دزفولی، بهبهانی، اصفهانی و دیگر اقوام ایرانی است. این تنوع فرهنگی در آداب و رسوم محلی، مانند جشن های عید فطر، گرگیعان، آیین قهوه خوری عرب های اهواز (ثبت ملی شده)، و پوشش محلی (دشداشه، چفیه، عگال) بازتاب یافته است.
• اقلیت های دینی: اهواز همچنین میزبان اقلیت های دینی از جمله مندائیان (صابئین)، ارامنه، کلیمیان و زرتشتیان بوده است. مندائیان که پیروان یحیی و یکی از قدیمی ترین اقلیت های مذهبی ایران هستند، بیشتر در کنار رود کارون در اهواز زندگی می کنند و آیین های تعمید خود را در آب جاری برگزار می کنند. این تنوع فرهنگی و دینی، اهواز را به شهری غنی از همزیستی های دیرینه تبدیل کرده است.

چالش ها و مسائل ناشی از موقعیت جغرافیایی

با وجود تمام مزیت های استراتژیک و طبیعی، موقعیت جغرافیایی اهواز چالش های قابل توجهی را نیز به همراه دارد که مدیریت آن ها برای توسعه پایدار شهر ضروری است.

آلودگی هوا و ریزگردها: بزرگترین چالش

آلودگی هوا و پدیده ریزگردها، بی شک بزرگترین چالش زیست محیطی اهواز است که ریشه در موقعیت جغرافیایی این شهر دارد. عوامل متعددی در تشدید این پدیده نقش دارند:

• نزدیکی به صحراها: اهواز در نزدیکی صحراهای وسیع عراق و عربستان قرار دارد که کانون های اصلی تولید گردوغبار در منطقه هستند. وزش باد از این مناطق، ریزگردها را به سمت اهواز و سایر شهرهای خوزستان منتقل می کند.
• خشکسالی و بیابان زایی: خشکسالی های پیاپی در سال های اخیر، در کنار سوءمدیریت منابع آبی و کاهش پوشش گیاهی، کانون های داخلی گردوغبار را در استان خوزستان فعال کرده است.
• پیامدهای زیست محیطی و بهداشتی: این ریزگردها باعث کاهش شدید کیفیت هوا می شوند، تا حدی که اهواز بارها از سوی سازمان بهداشت جهانی به عنوان آلوده ترین شهر جهان شناخته شده است. پیامدهای آن شامل لغو پروازها، تعطیلی مدارس و ادارات، و افزایش مشکلات تنفسی و قلبی برای شهروندان است. سالانه هزاران نفر به دلیل این مشکلات به مراکز درمانی مراجعه می کنند.
• بحران های اخیر: پدیده ریزگردها همراه با رطوبت بالا، گاهی باعث قطع گسترده آب و برق در شهر شده و زندگی روزمره را مختل می کند.

برنامه هایی مانند کمربند سبز و افزایش پوشش گیاهی برای کاهش شدت این پدیده و کاهش دمای هوا پیشنهاد شده اند، اما مقابله کامل با این چالش نیازمند همکاری های منطقه ای و ملی گسترده است.

گسل اهواز و پتانسیل لرزه خیزی

وجود گسل اهواز، به طول تقریبی ۱۰۰ کیلومتر که از میانه شهر عبور می کند، یکی دیگر از چالش های جغرافیایی این شهر محسوب می شود. این گسل عمدتاً از نوع واژگون و در برخی مناطق از نوع راندگی است و مطالعات نشان می دهند که فعال بوده و دارای پتانسیل لرزه خیزی است. نمونه گیری ها و سن یابی ها بر روی گسل اهواز، از فعالیت های زمین ساختی مهم در گذشته حکایت دارند که حتی منجر به جابه جایی مسیر رود کارون شده است. این موضوع، لزوم توجه ویژه به استانداردهای ساخت وساز و مقاوم سازی سازه های شهری را در اهواز گوشزد می کند.

مدیریت منابع آبی

با وجود عبور رودخانه پرآب کارون از اهواز، مدیریت منابع آبی در این شهر با چالش هایی روبرو است. تغییرات اقلیمی، کاهش سطح آب کارون، نیازهای روزافزون شرب، کشاورزی و صنعت، و همچنین مسائل مربوط به انتقال آب از سرشاخه های کارون، همگی بر پایداری منابع آبی اهواز تأثیرگذار هستند. این چالش ها نیازمند برنامه ریزی جامع و پایدار برای بهره برداری بهینه از آب و جلوگیری از بحران های آبی در آینده است.

چالش های زیست محیطی اهواز، به ویژه پدیده ریزگردها و گرمای شدید، ناشی از ترکیب پیچیده ای از عوامل طبیعی و انسانی است که برای مدیریت آن ها نیاز به رویکردی جامع و پایدار است.

زیرساخت ها و فرصت ها در پرتو موقعیت جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی اهواز، علی رغم چالش های موجود، فرصت های بی نظیری را برای توسعه و پیشرفت این شهر فراهم آورده است. سرمایه گذاری در زیرساخت ها و برنامه ریزی هوشمندانه می تواند این فرصت ها را به بهترین نحو به کار گیرد.

شبکه حمل ونقل: شریان های ارتباطی

به دلیل تقسیم شدن شهر اهواز توسط رود کارون، توسعه شبکه حمل ونقل و به ویژه پل ها، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. اهواز با داشتن ۹ پل بزرگ بر روی کارون، به شهر پل ها شهرت یافته است. این پل ها نه تنها دو بخش شرقی و غربی شهر را به هم متصل می کنند، بلکه نقشی حیاتی در روان سازی ترافیک و تسهیل دسترسی به نقاط مختلف شهر دارند.

• پل های اهواز: از جمله پل سفید (معلق) که نماد اهواز مدرن است و در سال ۱۳۱۵ ساخته شد، پل سیاه (پل پیروزی) که نخستین پل شهر و مخصوص عبور قطار بود و در جنگ جهانی دوم نقش کلیدی داشت، و پل های جدیدتر مانند پل هشتم (کابلی و بدون پایه) و پل نهم که برای کاهش بار ترافیکی ایجاد شده اند. این پل ها نه تنها از لحاظ عملکردی مهم هستند، بلکه از نظر زیبایی شناختی نیز به شهر جلوه خاصی بخشیده اند.
• فرودگاه بین المللی: فرودگاه بین المللی اهواز (که اخیراً به نام فرودگاه سپهبد شهید قاسم سلیمانی تغییر نام یافته)، نقشی حیاتی در ارتباطات هوایی منطقه و کشور ایفا می کند. این فرودگاه با پروازهای متعدد داخلی و خارجی، اهواز را به سایر نقاط ایران و جهان متصل می سازد و برای توسعه اقتصادی و گردشگری شهر بسیار مهم است.
• راه آهن: ایستگاه راه آهن اهواز که در سال ۱۳۱۷ افتتاح شد، اهواز را به شبکه راه آهن سراسری کشور متصل می کند. این خطوط ریلی، به ویژه برای حمل ونقل کالا و مسافر به سمت بنادر جنوبی و سایر استان ها، دارای اهمیت بالایی است. وجود ایستگاه راه آهن کارون نیز برای قطارهای باری و مسافری به مقصد بندر امام، ظرفیت حمل ونقل ریلی اهواز را افزایش داده است.

فرصت های توسعه پایدار

موقعیت جغرافیایی اهواز، با وجود چالش ها، پتانسیل های عظیمی برای توسعه پایدار به همراه دارد که با برنامه ریزی صحیح می توان از آن ها بهره برداری کرد.

• پتانسیل های گردشگری: رودخانه کارون با ساحل سازی های زیبا، پل های تاریخی و مدرن، و مراکز تفریحی، جاذبه های گردشگری فراوانی را در اهواز ایجاد کرده است. علاوه بر این، وجود آثار تاریخی متعدد مانند سرای عجم، خانه دادرس، بنای معین التجار، و میدان چهارشیر (میدان شهید بندر)، اهواز را به یک مقصد جذاب برای گردشگران علاقه مند به تاریخ و فرهنگ تبدیل می کند. بازارها و مراکز خرید متنوع، و همچنین فرهنگسراها و سینماها نیز از دیگر ظرفیت های گردشگری شهری هستند.
• برنامه های زیست محیطی: برای کاهش چالش های ناشی از اقلیم سخت و ریزگردها، برنامه هایی مانند توسعه کمربند سبز و افزایش پوشش گیاهی در دستور کار قرار گرفته اند. این برنامه ها نه تنها می توانند به بهبود کیفیت هوا و کاهش دما کمک کنند، بلکه به زیبایی و سرسبزی شهر نیز می افزایند. اهواز همچنین به عنوان نخستین پایتخت کتاب ایران در سال ۱۳۹۴، پتانسیل های فرهنگی و آموزشی خود را در راستای توسعه پایدار نشان داده است.
• چشم انداز آینده: با توجه به تمرکز صنایع مادر، منابع انرژی و زیرساخت های حمل ونقل قوی، اهواز می تواند به قطب اقتصادی و لجستیکی منطقه غرب آسیا تبدیل شود. لزوم برنامه ریزی جامع شهری برای مدیریت رشد جمعیت، توسعه زیرساخت ها، و بهره برداری بهینه از منابع طبیعی، کلید دستیابی به آینده ای روشن و پایدار برای اهواز است. این برنامه ریزی باید شامل سرمایه گذاری در فناوری های سبز، ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان، و حفظ میراث فرهنگی و طبیعی باشد.

نتیجه گیری

موقعیت جغرافیایی اهواز، بیش از آنکه صرفاً یک مکان روی نقشه باشد، هویتی پویا و چندوجهی به این کلان شهر بخشیده است. قرار گرفتن در دشت حاصلخیز خوزستان، عبور رود پرآب کارون از قلب آن، و وجود ذخایر عظیم نفت و گاز، اهواز را به یک قطب اقتصادی و صنعتی بی بدیل در ایران تبدیل کرده است. این ویژگی ها، در کنار نقش تاریخی آن در مسیرهای تجاری و تبادلات فرهنگی، اهواز را به شهری با تنوع قومی و فرهنگی غنی مبدل ساخته است.

اما این موقعیت، چالش هایی همچون گرمای شدید، پدیده ریزگردها و مسائل مرتبط با گسل اهواز را نیز به همراه دارد که مدیریت هوشمندانه و پایدار آن ها برای تضمین آینده ای روشن برای شهروندان ضروری است. با این حال، وجود زیرساخت های حمل ونقل پیشرفته، پتانسیل های گردشگری و تلاش های مستمر برای توسعه پایدار، اهواز را قادر می سازد تا از مزیت های جغرافیایی خود به بهترین نحو بهره برداری کند و چالش ها را به فرصت تبدیل نماید.

اهواز با همزیستی دیرینه خود با کارون، به عنوان «شهر پل ها» شناخته می شود؛ شهری که در آن، منابع طبیعی، صنعت، تاریخ و فرهنگ در هم آمیخته اند. آینده اهواز، در گرو مدیریت خردمندانه منابع، مقابله مؤثر با چالش های زیست محیطی و سرمایه گذاری بر پتانسیل های منحصر به فرد جغرافیایی آن برای دستیابی به توسعه ای فراگیر و پایدار است.