موقعیت جغرافیایی و تقسیمات پارک

انتخاب مکان مناسب و تقسیم بندی صحیح پارک ها از ارکان اساسی در برنامه ریزی شهری پایدار است. یک پارک با موقعیت جغرافیایی سنجیده می تواند به قلب تپنده یک محله یا حتی شهر تبدیل شود و نیازهای تفریحی، اجتماعی و زیست محیطی شهروندان را به بهترین شکل تأمین کند. در مقابل، مکان یابی نامناسب و عدم طبقه بندی دقیق می تواند کارایی آن را به شدت کاهش دهد. تقسیمات پارک ها نیز بر اساس مقیاس، کاربری و عملکردشان، به مدیران شهری کمک می کند تا فضاهای سبز را به شکلی متوازن و هدفمند در سطح شهر توزیع کرده و خدمات بهینه ای به جامعه ارائه دهند.

پارک ها و فضاهای سبز، بیش از آنکه صرفاً مجموعه ای از درختان و چمن باشند، ریه های تنفسی شهرها، پناهگاهی برای آرامش و محلی برای فعالیت های اجتماعی و فرهنگی به شمار می روند. در دنیای امروز که شهرها با چالش هایی نظیر آلودگی هوا، کمبود فضای باز، و افزایش تراکم جمعیتی روبرو هستند، اهمیت فضاهای سبز دوچندان می شود. این فضاها نقش حیاتی در بهبود کیفیت زندگی، سلامت عمومی، تعدیل دما و رطوبت، کاهش آلودگی صوتی و هوا، و حفظ تعادل زیست محیطی ایفا می کنند. طراحی و برنامه ریزی مؤثر پارک ها نیازمند درک عمیقی از دو مفهوم کلیدی است:

موقعیت جغرافیایی

و

تقسیم بندی

آن ها.

اهمیت حیاتی موقعیت جغرافیایی پارک ها: چرا مکان یابی کلید است؟

انتخاب موقعیت جغرافیایی مناسب برای یک پارک، فرایندی پیچیده و چندوجهی است که فراتر از تعیین صرف مختصات مکانی یک نقطه بر روی نقشه می رود. این فرایند در برگیرنده تحلیل جامع و دقیق مجموعه گسترده ای از عوامل است که شامل ویژگی های طبیعی، ابعاد انسانی و اجتماعی، و ملاحظات اقتصادی و کالبدی یک منطقه می شود. مکان یابی دقیق نه تنها بر موفقیت و کارایی پارک تأثیر می گذارد، بلکه می تواند تعیین کننده میزان استفاده شهروندان از آن و پایداری بلندمدت آن باشد. یک پارک زمانی واقعاً ارزشمند است که در جایگاه درست خود قرار گیرد، جایی که هم به آسانی قابل دسترسی باشد و هم بتواند به نیازهای زیست محیطی و اجتماعی محیط اطراف خود پاسخ دهد.

تعریف موقعیت جغرافیایی در برنامه ریزی پارک ها

موقعیت جغرافیایی در بستر برنامه ریزی پارک ها، به معنای درک و تحلیل تمامی ویژگی های مکانی یک زمین بالقوه برای احداث پارک است. این ویژگی ها شامل خصوصیات فیزیکی زمین، رابطه آن با سایر کاربری های شهری و زیرساخت ها، و همچنین پتانسیل های طبیعی و زیست محیطی آن منطقه می شود. این تعریف جامع به برنامه ریزان اجازه می دهد تا با دیدی سیستمی، بهترین مکان را برای پارک انتخاب کنند؛ مکانی که هم از نظر فیزیکی پایدار باشد و هم بتواند حداکثر بازدهی اجتماعی و اکولوژیکی را فراهم آورد. در واقع، این فراتر از صرفاً جایی که پارک قرار می گیرد است و به چگونگی تأثیر این مکان بر عملکرد و هدف پارک می پردازد.

عوامل طبیعی و زیست محیطی مؤثر بر مکان یابی پارک ها

عوامل طبیعی و زیست محیطی از مهم ترین ملاحظات در انتخاب مکان پارک هستند؛ زیرا تأثیر مستقیمی بر پایداری، زیبایی شناسی و عملکرد اکولوژیکی پارک دارند:

• توپوگرافی (شیب زمین، پستی و بلندی): شیب زمین می تواند مزایا و معایبی داشته باشد. شیب های ملایم (۲ تا ۱۵ درصد) برای بسیاری از کاربری های پارک مانند پیاده روی، بازی کودکان و ایجاد فضاهای آرام مناسب هستند و به زهکشی طبیعی آب کمک می کنند. اما شیب های بسیار تند می توانند چالش هایی در طراحی و ساخت وساز ایجاد کرده و هزینه ها را افزایش دهند. با این حال، می توان از شیب های موجود برای ایجاد چشم اندازهای زیبا، آبشارها یا مسیرهای هیجان انگیز بهره برد.
• منابع آبی: نزدیکی به منابع آبی سطحی مانند رودخانه ها، دریاچه ها یا چشمه ها، فرصت های بی نظیری برای ایجاد فضاهای آبی، تالاب ها و اکوسیستم های متنوع در پارک فراهم می کند. این منابع نه تنها به زیبایی پارک می افزایند، بلکه منبعی برای آبیاری گیاهان بوده و نقش مهمی در تعدیل ریزاقلیم منطقه ایفا می کنند. دسترسی به آب برای آبیاری نیز یک عامل حیاتی در نگهداری پایدار پارک است.
• خاک و پوشش گیاهی موجود: نوع خاک (مانند شنی، رسی، لومی) و حاصلخیزی آن، تعیین کننده گونه های گیاهی است که می توانند در پارک رشد کنند. حفظ پوشش گیاهی بومی و درختان کهنسال موجود نه تنها به حفظ تنوع زیستی منطقه کمک می کند، بلکه باعث کاهش هزینه های طراحی و نگهداری شده و حس هویت مکان را تقویت می نماید. خاک با کیفیت می تواند به نفوذپذیری آب باران و تغذیه آب های زیرزمینی نیز کمک کند.
• شرایط اقلیمی: دمای هوا، میزان رطوبت، شدت تابش خورشید، جهت باد غالب و میزان بارش، همگی بر آسایش استفاده کنندگان و نوع گیاهانی که در پارک کاشته می شوند، تأثیرگذارند. طراحی پارک باید به گونه ای باشد که از پتانسیل های اقلیمی بهره برداری کرده (مانند ایجاد سایه در مناطق گرم) و از نقاط ضعف آن (مانند بادهای شدید یا یخبندان) محافظت کند.
• زمین شناسی و ژئوتکنیک: پایداری زمین، وجود گسل های فعال یا مناطق لرزه خیز، و نوع سنگ بستر، ملاحظات ایمنی حیاتی هستند. ساخت و ساز در مناطق ناپایدار می تواند پرهزینه و خطرناک باشد. بررسی های زمین شناسی به انتخاب مکان هایی کمک می کند که نیاز به حداقل مداخله مهندسی داشته باشند و ایمنی کاربران را تضمین کنند.

عوامل انسانی و اجتماعی در انتخاب موقعیت پارک

عوامل انسانی و اجتماعی نقش بسزایی در تعیین میزان استفاده و اثربخشی یک پارک دارند:

• دسترسی (Access): سهولت دسترسی برای تمامی اقشار جامعه، از کودکان و سالمندان گرفته تا افراد دارای معلولیت، از اهمیت بالایی برخوردار است. پارک ها باید از طریق مسیرهای پیاده روی امن، مسیرهای دوچرخه سواری، و حمل و نقل عمومی (اتوبوس، مترو) به آسانی قابل دسترسی باشند. نزدیکی به شبکه های حمل و نقل و خیابان های اصلی، اما بدون قرار گرفتن در معرض آلودگی صوتی و هوایی آن ها، ایده آل است.
• تراکم جمعیتی و توزیع جمعیت: پارک ها باید در نزدیکی کانون های جمعیتی و مناطق با تراکم جمعیت بالا ایجاد شوند تا به راحتی در دسترس حداکثر افراد قرار گیرند. این توزیع عادلانه فضاهای سبز، به افزایش سرانه فضای سبز شهری و بهبود کیفیت زندگی در مناطق مختلف کمک می کند. مناطقی با کمبود فضای سبز، اولویت بالاتری برای مکان یابی پارک های جدید دارند.
• نیازهای اجتماعی و فرهنگی: طراحی و مکان یابی پارک باید با در نظر گرفتن نیازهای تفریحی، ورزشی، فرهنگی و اجتماعی جامعه هدف صورت گیرد. برای مثال، در محله ای با جمعیت سالمند بیشتر، نیاز به فضاهای آرام و مسیرهای پیاده روی مناسب حس می شود؛ در حالی که در محله ای با جمعیت جوان، فضاهای ورزشی و زمین های بازی اهمیت بیشتری دارند. توجه به فرهنگ های محلی و فراهم آوردن امکانات برای فعالیت های سنتی نیز می تواند به جذابیت پارک بیفزاید.
• همجواری با کاربری ها: نزدیکی به کاربری های مکمل مانند مدارس، مهدکودک ها، مراکز درمانی، مراکز خرید، کتابخانه ها و فضاهای مسکونی، پتانسیل استفاده از پارک را افزایش می دهد. این همجواری ها باعث می شوند که پارک به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره شهروندان تبدیل شود و نه صرفاً مقصدی برای تفریح گاه به گاه. ایجاد کریدورهای سبز میان این کاربری ها نیز می تواند بر جذابیت و کارایی پارک بیفزاید.

ملاحظات اقتصادی و کالبدی در برنامه ریزی مکان پارک

جنبه های اقتصادی و کالبدی نیز در انتخاب مکان یابی پارک حیاتی هستند و پایداری مالی و فیزیکی پروژه را تضمین می کنند:

• ارزش و قیمت زمین: قیمت زمین در مناطق شهری به شدت متغیر است. تملک زمین برای احداث پارک، به خصوص در مناطق مرکزی و گران قیمت، می تواند بسیار هزینه بر باشد. برنامه ریزان باید تعادلی بین مکان ایده آل و ملاحظات اقتصادی برقرار کنند. گاهی اوقات، استفاده از زمین های دولتی، اراضی رها شده، یا فضاهای ناکارآمد شهری می تواند راهکاری مقرون به صرفه باشد.
• تراکم ساختمانی و توسعه کالبدی شهر: با گسترش بی رویه شهرها و افزایش تراکم ساختمانی، فضاهای باز و سبز به تدریج کاهش می یابند. مکان یابی پارک ها باید به گونه ای باشد که تعادلی مناسب بین فضاهای ساخته شده و فضاهای باز ایجاد کند. در مناطق با تراکم ساختمانی بالا، نیاز به فضاهای سبز بیشتر احساس می شود و مکان یابی استراتژیک می تواند به افزایش کیفیت زندگی کمک کند.
• آلودگی های محیطی: پارک ها نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و صوتی دارند. مکان یابی استراتژیک پارک ها، به خصوص در مسیر باد از منابع آلاینده (مانند صنایع یا بزرگراه ها)، می تواند به عنوان یک فیلتر طبیعی عمل کرده و کیفیت هوای مناطق مسکونی اطراف را بهبود بخشد. همچنین، پوشش گیاهی متراکم می تواند عایق صوتی مؤثری باشد و آرامش را به فضای پارک و مناطق مجاور بازگرداند.
• زیرساخت ها و خدمات شهری: دسترسی به زیرساخت های ضروری مانند آب (برای آبیاری و سرویس های بهداشتی)، برق (برای روشنایی و تجهیزات)، فاضلاب، و سیستم های دفع زباله، از ملزومات حیاتی برای عملکرد صحیح و نگهداری یک پارک است. عدم دسترسی به این زیرساخت ها می تواند هزینه های توسعه و نگهداری را به شدت افزایش دهد. مکان هایی که به شبکه زیرساخت های موجود نزدیک هستند، از نظر اقتصادی و اجرایی ارجحیت دارند.

انتخاب صحیح موقعیت جغرافیایی پارک نه تنها به معنای یافتن یک قطعه زمین خالی است، بلکه به معنای شناسایی مکانی است که بتواند به بهترین شکل به عنوان یک سیستم زنده، پویا و کارآمد در خدمت جامعه و محیط زیست شهری قرار گیرد.

تقسیمات و انواع پارک ها: طبقه بندی بر اساس نیاز و عملکرد

پس از درک اهمیت مکان یابی، نوبت به مفهوم تقسیم بندی پارک ها می رسد. تقسیم بندی پارک ها به معنای دسته بندی آن ها بر اساس معیارهایی نظیر مقیاس، شعاع دسترسی، کاربری و عملکردشان است. این طبقه بندی نه تنها به برنامه ریزان کمک می کند تا فضاهای سبز را به شکلی متوازن و هدفمند در سطح شهر توزیع کنند، بلکه تضمین می کند که هر نوع پارک، خدمات متناسب با نیازهای خاصی را ارائه دهد. این رویکرد سیستماتیک، به مدیریت بهینه منابع، جلوگیری از تکرار کاربری ها و افزایش رضایت شهروندان از فضاهای سبز شهری می انجامد.

چرا تقسیم بندی پارک ها ضروری است؟

تقسیم بندی پارک ها به دلایل متعددی حیاتی است:

1. ارائه خدمات متناسب: هر اندازه از پارک، نیازهای متفاوتی را برطرف می کند. یک پارک محله ای نیازهای روزمره ساکنان مجاور را برطرف می کند، در حالی که یک پارک منطقه ای خدمات گسترده تر و تخصصی تری را به طیف وسیع تری از مردم ارائه می دهد. این طبقه بندی تضمین می کند که شهروندان به انواع مختلفی از فضاهای سبز با عملکردهای متنوع دسترسی داشته باشند.
2. توزیع عادلانه فضاهای سبز: با تقسیم بندی و تعیین سرانه برای هر نوع پارک، می توان اطمینان حاصل کرد که فضاهای سبز به شکلی عادلانه در سراسر شهر توزیع شده اند و هیچ محله ای از دسترسی به این امکانات محروم نخواهد بود. این امر به ویژه برای بهبود کیفیت زندگی در مناطق کم برخوردار اهمیت دارد.
3. مدیریت بهینه منابع: با دانستن نوع و مقیاس هر پارک، تخصیص بودجه، نیروی انسانی و تجهیزات نگهداری به شکل کارآمدتری انجام می شود. مدیریت پارک های بزرگ و پیچیده با پارک های کوچک و ساده، نیازمند رویکردهای متفاوتی است که طبقه بندی آن ها را تسهیل می کند.
4. برنامه ریزی و طراحی هدفمند: تقسیم بندی، چارچوبی برای طراحی دقیق تر فراهم می آورد. به عنوان مثال، طراحی یک پارک محله ای بر اساس بازی کودکان و نشستن تمرکز دارد، در حالی که یک پارک شهری بزرگ ممکن است فضاهایی برای رویدادهای عمومی، ورزش های آبی یا مسیرهای طبیعت گردی داشته باشد.

انواع پارک ها بر اساس مقیاس و شعاع دسترسی

این تقسیم بندی رایج ترین شیوه طبقه بندی پارک ها است که بر اساس اندازه و محدوده خدماتی آن ها صورت می گیرد:

• پارک های محله ای (Neighborhood Parks):
  • مشخصات: این پارک ها معمولاً مساحت کوچکی دارند (معمولاً کمتر از ۲ هکتار). شعاع دسترسی آن ها بسیار محدود است و اغلب در فاصله ۵ تا ۱۰ دقیقه پیاده روی از خانه های ساکنان محله قرار دارند.
  • کاربری ها: کاربری های اصلی شامل زمین های بازی کودکان، فضاهای نشستن و استراحت، فضاهای سبز آرام برای مطالعه یا گفت وگو و گاهی فضاهای کوچک ورزشی است.
  • هدف: تأمین نیازهای روزمره تفریحی و استراحتی ساکنان یک محله مشخص. این پارک ها نقش مهمی در ایجاد حس تعلق و اجتماع در یک محله ایفا می کنند.
• پارک های ناحیه ای (District Parks):
  • مشخصات: این پارک ها مساحتی متوسط تا بزرگ (معمولاً ۲ تا ۲۰ هکتار) دارند. شعاع دسترسی آن ها وسیع تر است و کاربران اغلب با وسیله نقلیه (شخصی یا عمومی) به آن ها مراجعه می کنند.
  • کاربری ها: کاربری های متنوع تری شامل زمین های ورزشی بزرگ تر (فوتبال، بسکتبال)، مناطق پیک نیک، مسیرهای پیاده روی طولانی تر، باغ های موضوعی کوچک و گاهی آمفی تئاتر روباز برای رویدادهای محلی.
  • هدف: خدمات رسانی به چندین محله یا یک ناحیه شهری. این پارک ها مکانی برای تجمع افراد از بخش وسیع تری از شهر و انجام فعالیت های گروهی هستند.
• پارک های منطقه ای یا شهری بزرگ (City/Regional Parks):
  • مشخصات: این پارک ها مساحت بسیار وسیعی دارند (معمولاً بیش از ۲۰ هکتار و گاهی صدها هکتار). آن ها به کل شهر یا حتی یک منطقه بزرگ تر خدمات رسانی می کنند و کاربران معمولاً برای دسترسی به آن ها مسافت قابل توجهی را طی می کنند.
  • کاربری ها: کاربری های تخصصی و گسترده شامل باغ گیاه شناسی، باغ وحش، دریاچه های بزرگ برای قایق رانی، مراکز فرهنگی، موزه ها، مسیرهای طبیعت گردی و کوه پیمایی.
  • هدف: جذب بازدیدکننده از سراسر شهر و ایفای نقش اکولوژیکی و تفریحی در مقیاس کلان. این پارک ها اغلب از نظر تنوع زیستی و زیبایی طبیعی اهمیت فراوانی دارند و می توانند به عنوان جاذبه های گردشگری نیز عمل کنند.
• پارک های فراشهری یا طبیعی (Peri-urban/Natural Parks):
  • مشخصات: این پارک ها معمولاً خارج از محدوده کالبدی و توسعه یافته شهر قرار دارند، اما در حاشیه یا نزدیکی آن واقع شده اند. مساحت آن ها می تواند بسیار وسیع باشد و غالباً شامل مناطق کوهستانی، جنگل ها، حاشیه رودخانه ها یا تالاب های طبیعی هستند.
  • کاربری ها: تمرکز بر حفظ طبیعت، تنوع زیستی و فعالیت های تفریحی گسترده در بستر طبیعی مانند پیاده روی در طبیعت، دوچرخه سواری کوهستان، کمپینگ و مشاهده حیات وحش.
  • هدف: حفظ اکوسیستم های طبیعی، حمایت از تنوع زیستی و تأمین فضای تفریحی گسترده و بکر برای ساکنان شهری و منطقه که به دنبال تجربه های طبیعت محور هستند. این پارک ها نقش مهمی در افزایش تاب آوری شهری و ایجاد کریدورهای زیست محیطی ایفا می کنند.

تقسیم بندی های فرعی پارک ها

علاوه بر تقسیم بندی بر اساس مقیاس، پارک ها می توانند بر اساس معیارهای دیگری نیز طبقه بندی شوند:

• بر اساس کاربری خاص:
  • پارک بانوان: فضاهایی مختص زنان برای فعالیت های ورزشی و اجتماعی با حفظ حریم خصوصی.
  • پارک علم و فناوری: فضاهایی با رویکرد آموزشی و نمایش دستاوردهای علمی و فناوری.
  • پارک موزه: ترکیبی از فضای سبز و نمایشگاه های روباز هنری یا تاریخی.
  • پارک های موضوعی: پارک هایی با تم خاص مانند باغ پرندگان، باغ گل، پارک گیاه شناسی تخصصی.
• بر اساس مالکیت:
  • پارک عمومی: متعلق به شهرداری یا نهادهای دولتی و قابل استفاده برای عموم.
  • پارک خصوصی: متعلق به افراد یا شرکت ها، مانند باغ های خصوصی یا محوطه های سبز مجتمع های مسکونی که دسترسی عمومی ندارند.

پیوند ناگسستنی موقعیت جغرافیایی و تقسیم بندی پارک ها: رویکردی تلفیقی

مکان یابی و تقسیم بندی پارک ها دو روی یک سکه هستند که به شدت بر یکدیگر تأثیر می گذارند و باید با رویکردی جامع و تلفیقی مورد بررسی قرار گیرند. نمی توان بدون توجه به نوع و عملکرد یک پارک، برای مکان یابی آن تصمیم گیری کرد و از سوی دیگر، ویژگی های جغرافیایی یک سایت پتانسیل های آن را برای تبدیل شدن به نوع خاصی از پارک تعیین می کنند.

به عنوان مثال، الزامات مکان یابی برای یک پارک محله ای بسیار متفاوت از یک پارک فراشهری است. یک پارک محله ای نیازمند دسترسی پیاده آسان و نزدیکی به کانون های جمعیتی است؛ بنابراین، انتخاب زمینی در مرکز یک محله مسکونی یا در نزدیکی مدارس و مراکز خرید کوچک، ایده آل خواهد بود. در مقابل، یک پارک منطقه ای یا فراشهری می تواند در حاشیه شهر یا حتی خارج از محدوده کالبدی آن قرار گیرد، جایی که دسترسی بیشتر از طریق وسایل نقلیه صورت می گیرد. این پارک ها معمولاً به زمین های وسیع تری نیاز دارند و می توانند از ویژگی های طبیعی بکر مانند کوهستان ها، جنگل ها یا رودخانه ها بهره مند شوند.

از سوی دیگر، ویژگی های جغرافیایی یک سایت می توانند پتانسیل های آن را برای تبدیل شدن به یک نوع خاص از پارک تعیین کنند. یک زمین با شیب تند و پوشش گیاهی طبیعی انبوه در دامنه کوه، احتمالاً برای یک پارک طبیعت گردی یا یک پارک فراشهری مناسب تر است تا یک پارک محله ای مسطح. وجود منابع آبی طبیعی مانند رودخانه یا دریاچه، می تواند زمینه را برای ایجاد یک پارک آبی یا پارک اکولوژیکی فراهم آورد. به همین ترتیب، وجود زمین های کشاورزی رها شده در نزدیکی شهر می تواند برای ایجاد یک پارک کشاورزی یا آموزشی مناسب باشد.

این هم بستگی نشان می دهد که برنامه ریزان شهری و معماران منظر باید با نگاهی جامع نگر، هم به چه نوع پارکی نیاز است و هم کجا آن را احداث کنند. این نگاه تلفیقی، نه تنها به بهینه سازی استفاده از منابع و زمین کمک می کند، بلکه منجر به ایجاد پارک هایی می شود که بیشترین کارایی، زیبایی و پایداری را دارند. در نهایت، موفقیت یک پارک نه تنها به طراحی داخلی آن، بلکه به مکان یابی دقیق و همخوانی آن با نیازهای منطقه و شهر بستگی دارد.

نتیجه گیری و راهکارهایی برای آینده فضاهای سبز

در این مقاله به بررسی عمیق اهمیت موقعیت جغرافیایی و تقسیمات پارک ها در برنامه ریزی و طراحی فضاهای سبز شهری پرداختیم. روشن شد که انتخاب مکان مناسب و طبقه بندی هوشمندانه پارک ها، دو ستون اصلی در ایجاد فضاهایی پایدار و کارآمد هستند که به طور مستقیم بر کیفیت زندگی شهروندان و سلامت محیط زیست شهری تأثیر می گذارند. پارک ها، به عنوان بخش های حیاتی بافت شهری، نه تنها فرصت های تفریحی و آرامش بخش فراهم می آورند، بلکه نقش بی بدیلی در کاهش آلودگی، تنظیم دما، حفظ تنوع زیستی، و ارتقای تاب آوری شهری ایفا می کنند.

مکان یابی دقیق پارک ها نیازمند تحلیل جامع عوامل طبیعی (مانند توپوگرافی، منابع آبی، خاک و اقلیم)، عوامل انسانی و اجتماعی (شامل دسترسی، تراکم جمعیتی و نیازهای جامعه)، و ملاحظات اقتصادی و کالبدی (نظیر ارزش زمین، آلودگی ها و زیرساخت ها) است. هر یک از این عوامل به نوبه خود، پتانسیل ها و محدودیت هایی را برای توسعه یک پارک تعیین می کنند. از سوی دیگر، تقسیم بندی پارک ها به انواع محله ای، ناحیه ای، منطقه ای و فراشهری، بر اساس مقیاس و شعاع دسترسی، تضمین می کند که فضاهای سبز به طور عادلانه و متناسب با نیازهای متنوع جامعه توزیع شوند و کاربری های ویژه ای نظیر پارک بانوان یا پارک علم و فناوری نیز در کنار آن ها قرار گیرند.

نتیجه گیری اساسی این است که یک پارک زمانی می تواند به بهترین شکل عمل کند که نوع آن با ویژگی های مکان آن همخوانی داشته باشد. یکپارچگی میان نوع پارک و محل قرارگیری آن، کلید برنامه ریزی فضاهای سبزی است که هم از نظر زیست محیطی پایدار باشند و هم از نظر اجتماعی و اقتصادی کارآمد. برنامه ریزی موفق پارک ها، در نهایت به بهبود سرانه فضای سبز، افزایش رفاه اجتماعی و خلق شهرهایی زیست پذیرتر منجر می شود.

برای دستیابی به پارک هایی پایدار و کارآمد در آینده، پیشنهادهای زیر مطرح می شود:

1. انجام مطالعات جامع: پیش از هرگونه برنامه ریزی و طراحی، باید مطالعات جامع جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، و زیست محیطی انجام شود تا تمامی ابعاد مکان یابی و نوع پارک در نظر گرفته شوند.
2. استفاده از فناوری های نوین: به کارگیری سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل های تحلیلی پیچیده تر می تواند به مکان یابی بهینه کمک کند و تصمیم گیری ها را بر اساس داده های دقیق و تحلیل های فضایی پیشرفته هدایت نماید.
3. مشارکت عمومی: درگیر کردن شهروندان و ذی نفعان محلی در فرآیند برنامه ریزی، نه تنها به شناسایی نیازهای واقعی جامعه کمک می کند، بلکه حس مالکیت و مسئولیت پذیری در قبال پارک ها را افزایش می دهد.
4. رعایت استانداردهای بین المللی: توجه به استانداردهای جهانی سرانه فضای سبز و تطبیق آن ها با شرایط بومی، به حصول اطمینان از کفایت فضاهای سبز برای جمعیت شهری کمک می کند.
5. حفظ و ارتقای پارک های موجود: در کنار توسعه پارک های جدید، حفظ، بازسازی و ارتقای کیفیت پارک های موجود از اهمیت بالایی برخوردار است. این کار می تواند با کمترین هزینه، بیشترین بازدهی را برای شهر داشته باشد.
6. حداقل مداخله در طبیعت: در صورت امکان، باید مکان هایی انتخاب شوند که نیاز به حداقل تغییر در توپوگرافی و پوشش گیاهی طبیعی داشته باشند. این رویکرد به حفظ اکوسیستم های طبیعی و کاهش هزینه های ساخت وساز کمک می کند.

با پیاده سازی این رویکردها، می توان به سمت شهرهایی گام برداشت که در آن ها فضاهای سبز نه فقط یک عنصر تزئینی، بلکه یک زیرساخت حیاتی و هوشمندانه برای زندگی بهتر شهروندان باشند.