موقعیت جغرافیایی گرگان سفر به گرگان

گرگان، مرکز استان سرسبز گلستان، شهری با موقعیت جغرافیایی منحصربه فرد در شمال ایران است که ترکیبی بی نظیر از جنگل های هیرکانی، کوهستان های البرز و نزدیکی به دریای مازندران را در خود جای داده و مقصدی جذاب برای هر مسافر به شمار می رود. این موقعیت استراتژیک، نه تنها آب و هوایی دلپذیر به این شهر بخشیده، بلکه تاریخ و فرهنگی غنی را در طول سده ها در آن شکل داده است. این مقاله به بررسی دقیق موقعیت جغرافیایی گرگان و راهنمای کامل سفر به این نگین شمال ایران خواهد پرداخت.

موقعیت جغرافیایی گرگان؛ نگین سرسبز گلستان

موقعیت جغرافیایی یک منطقه، نقش کلیدی در شکل گیری اقلیم، پوشش گیاهی، سبک زندگی مردم و حتی مسیرهای تاریخی و تجاری آن ایفا می کند. گرگان، به دلیل قرار گرفتن در چهارراه طبیعت و تاریخ، از این قاعده مستثنی نیست و ویژگی های جغرافیایی آن، هویت ویژه ای به این شهر بخشیده است.

گرگان بر روی نقشه ایران

شهر گرگان در کرانه جنوب شرقی دریای مازندران و در دامنه های شمالی رشته کوه های البرز جای گرفته است. این شهر، به عنوان مرکز استان گلستان، در بخش شمال شرقی ایران واقع شده و مختصات جغرافیایی آن ۳۶ درجه و ۵۰ دقیقه عرض شمالی و ۵۴ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی است. این موقعیت باعث شده تا گرگان در منطقه ای قرار گیرد که از یک سو به دشت های حاصلخیز و مناطق جنگلی مشرف است و از سوی دیگر به نزدیکی آب های دریای مازندران می رسد.

گرگان از سمت غرب با شهرستان کردکوی، از شرق با شهرستان علی آباد کتول و استان خراسان شمالی، از شمال با شهرستان آق قلا و از جنوب با شهرهای شاهرود و دامغان در استان سمنان همسایه است. این همسایگی با مناطق کوهستانی، جنگلی و بیابانی، تنوع اقلیمی و طبیعی گرگان را دوچندان کرده است. ارتفاع شهر گرگان از سطح دریا، با میانگین ۱۷۶ متر، نشان دهنده قرارگیری آن در یک منطقه جلگه ای نزدیک به دریاست که از شیب ملایمی به سمت شمال برخوردار است. این ارتفاع، در کنار عوامل دیگر، بر آب و هوای شهر و میزان رطوبت آن تأثیر مستقیم دارد.

اقلیم و آب و هوای گرگان

گرگان از اقلیمی معتدل و مرطوب برخوردار است که به اقلیم خزری معتدل شهرت دارد. این اقلیم خاص، نتیجه ترکیبی از تأثیرات رشته کوه های البرز و نزدیکی به دریای مازندران است. کوهستان های البرز، همچون دیواری طبیعی، مانع از نفوذ بادهای خشک مرکزی به منطقه شده و رطوبت ناشی از دریای خزر را در خود محبوس می کنند. این ویژگی جغرافیایی، بارش فراوان و رطوبت نسبی بالا را برای گرگان به ارمغان آورده است.

میانگین بیشینه دمای سالانه در گرگان حدود ۲۲.۹ درجه سانتی گراد و کمینه آن ۱۲.۷ درجه سانتی گراد است. سردترین ماه سال معمولاً ژانویه و گرم ترین ماه نیز ژوئیه است. میانگین بارش سالانه در شهر گرگان به ۵۸۳.۸ میلی متر می رسد که بخش عمده آن در فصول پاییز و زمستان متمرکز است. رطوبت نسبی در گرگان نیز بالاست، به طوری که میانگین بیشینه رطوبت ۸۵٪ و کمینه آن ۵۳٪ برآورد می شود. بادهای غالب در این منطقه نیز عموماً از غرب و جنوب غرب می وزند و میانگین سرعت آن ها ۲.۴ نات است. گرگان به طور میانگین سالانه ۱۴.۴ روز یخبندان را تجربه می کند که نشان دهنده زمستان های نسبتاً معتدل آن است. این خصوصیات اقلیمی، پوشش گیاهی انبوه و سرسبزی بی نظیری را در اطراف شهر ایجاد کرده است.

اهمیت موقعیت جغرافیایی گرگان در طول تاریخ

گرگان، که در گذشته با نام تاریخی «استرآباد» شناخته می شد و در منابع یونانی باستان «هیرکانیا» و در فارسی باستان «ورکانه» نامیده می شد، همواره به دلیل موقعیت جغرافیایی خود از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. این منطقه در طول تاریخ به عنوان یک گذرگاه استراتژیک و تجاری عمل کرده است؛ به طوری که بخشی از مسیر جاده ابریشم از این ناحیه عبور می کرده و آن را به یک مرکز مهم برای تبادل کالا و فرهنگ تبدیل کرده بود.

وجود «دیوار بزرگ گرگان»، که یکی از بزرگترین سازه های دفاعی جهان محسوب می شود و در سده پنجم میلادی تکمیل شده است، به خوبی گواه اهمیت دفاعی و استراتژیک این منطقه در برابر هجوم اقوام شمالی و شرقی است. این دیوار باستانی نه تنها نمادی از تمدن پیشرفته دفاعی آن دوران است، بلکه نشان می دهد که موقعیت گرگان چقدر برای حاکمان و امپراتوری های گذشته حیاتی بوده است.

موقعیت جغرافیایی گرگان، با همجواری جنگل های انبوه هیرکانی، کوهستان های البرز و نزدیکی به دریای خزر، این شهر را به یکی از غنی ترین مناطق ایران از نظر تنوع طبیعی و فرهنگی تبدیل کرده است.

گذرهای تاریخی و حضور اقوام مختلف در این منطقه، مانند طبری ها (مازنی ها و کتول ها)، ترکمن ها، سیستانی ها، بلوچ ها، کُردها و قزاق ها، به دلیل همین موقعیت جغرافیایی و نقش آن در مسیرهای مهاجرت و تجارت بوده است. این تنوع قومیتی و فرهنگی، گرگان را به یک موزاییک زنده از آداب و رسوم، زبان ها و گویش های مختلف تبدیل کرده که هر یک ریشه ای در پیشینه پربار این سرزمین دارند. نام کنونی گرگان نیز در سال ۱۳۱۶ شمسی، به دستور رضاشاه، جایگزین «استرآباد» شد تا نام تاریخی و باستانی منطقه احیا شود.

سفر به گرگان؛ تجربه ای از طبیعت، تاریخ و فرهنگ

گرگان، با تلفیقی دلنشین از طبیعت سرسبز، تاریخ پربار و فرهنگی غنی، مقصدی ایده آل برای آن دسته از مسافرانی است که به دنبال تجربه های متنوع و خاطره انگیز هستند. از جنگل های باستانی هیرکانی گرفته تا بازارهای سنتی و بافت تاریخی شهر، هر گوشه ای از این دیار قصه ای برای گفتن دارد.

بهترین زمان برای سفر به گرگان

انتخاب بهترین زمان برای سفر به گرگان، به ترجیحات شخصی و نوع تجربه ای که از سفر انتظار دارید، بستگی دارد. گرگان در تمام فصول سال زیبایی ها و جذابیت های خاص خود را دارد:

• بهار: بی شک فصل بهار (به ویژه از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت) بهترین زمان برای سفر به گرگان است. در این فصل، هوا بسیار مطبوع و دلپذیر است، طبیعت به اوج سرسبزی خود می رسد، شکوفه ها درختان را آذین می بندند و بارندگی های بهاری طراوت خاصی به فضا می بخشند. جنگل ها در این زمان تماشایی هستند و ازدحام جمعیت نیز نسبت به تابستان کمتر است.
• تابستان: تابستان های گرگان نسبتاً گرم و شرجی هستند، اما با این حال، فرصت های خوبی برای بازدید از مناطق ییلاقی و کوهستانی خنک تر در اطراف شهر فراهم می شود. میوه های فصلی تازه و رنگارنگ نیز از جذابیت های سفر تابستانی به گرگان هستند. همچنین، این فصل می تواند از نظر هزینه ها اقتصادی تر باشد.
• پاییز: پاییز گرگان، بهشت عاشقان طبیعت و عکاسی است. جنگل های هیرکانی با هزاران رنگ پاییزی، منظره ای بی بدیل و دلنشین خلق می کنند. هوای خنک و ملایم پاییزی، پیاده روی در جنگل ها را لذت بخش می کند. این فصل برای گشت و گذار در طبیعت، بدون گرمای تابستان یا سرمای زمستان، بسیار مناسب است.
• زمستان: گرگان زمستان های سرد و گاه برفی را تجربه می کند. مناطق کوهستانی اطراف شهر ممکن است پوشیده از برف شوند و منظره ای آرام و دلنشین ایجاد کنند. سفر در زمستان برای کسانی که به دنبال آرامش و سکوت طبیعت برفی هستند، جذاب است، اما لازم است پیش از سفر از وضعیت جاده ها مطلع شوید، زیرا برخی مسیرها ممکن است به دلیل بارش برف سنگین بسته شوند.

راه های دسترسی به گرگان

سفر به گرگان از طریق مسیرهای مختلف زمینی و هوایی امکان پذیر است، که هر یک مزایای خاص خود را دارند:

1. سفر با خودرو شخصی: این روش انعطاف پذیری بالایی را فراهم می کند و به شما امکان می دهد تا در طول مسیر از مناظر طبیعی لذت ببرید و در هر نقطه ای که خواستید توقف کنید. مسیرهای اصلی دسترسی به گرگان شامل جاده گرگان-بجنورد (از شرق)، جاده آق قلا-گرگان (از شمال) و جاده گرگان-کردکوی (از غرب) است. توصیه می شود پیش از حرکت، وضعیت جاده ها را بررسی کرده و نکات ایمنی را رعایت نمایید.
2. سفر با قطار: ایستگاه راه آهن گرگان، که در ۹ آبان ۱۳۳۹ افتتاح شد، در مسیر خط راه آهن بندر ترکمن – گرگان قرار دارد. سفر با قطار به گرگان از شهرهای مهم ایران مانند تهران و مشهد امکان پذیر است و تجربه ای آرامش بخش و بدون خستگی را ارائه می دهد. همچنین، مسیر ریلی گرگان – اینچه برون – ترکمنستان که در سال ۱۳۹۳ به صورت رسمی افتتاح شد، اهمیت این ایستگاه را در ارتباطات منطقه ای افزایش داده است.
3. سفر با اتوبوس: ترمینال مسافربری گرگان، واقع در میدان انقلاب و در حاشیه شمال غربی شهر، بزرگترین ترمینال مسافرتی شمال ایران محسوب می شود. سفر با اتوبوس گزینه ای اقتصادی و در دسترس از اکثر مراکز استان ها به گرگان است و برای کسانی که به دنبال کاهش هزینه های سفر هستند، مناسب است.
4. سفر با هواپیما: فرودگاه بین المللی گرگان، در فاصله حدود ۷ کیلومتری شهر و در مسیر اتوبان آق قلا به گرگان قرار دارد. این فرودگاه پروازهای داخلی به مقاصد مهمی همچون تهران، مشهد، زاهدان، کیش، بندرعباس، رشت، تبریز، شیراز، چابهار، قشم و عسلویه را پشتیبانی می کند. همچنین، پروازهای هفتگی به عتبات عالیات و پرواز گرگان-اکتائو (قزاقستان) نیز از این فرودگاه برقرار است. سفر با هواپیما سریع ترین و راحت ترین روش برای رسیدن به گرگان است، هرچند که معمولاً گران ترین گزینه نیز به شمار می رود.

انتخاب بهترین راه سفر به گرگان، در نهایت به اولویت های شما از جمله زمان، هزینه و راحتی بستگی دارد.

جاهای دیدنی گرگان و اطراف آن

گرگان، شهری است که طبیعت بکر و تاریخ کهن را در آغوش کشیده و جاذبه های بی شماری برای هر سلیقه ای ارائه می دهد. از جنگل های سرسبز و آبشارهای خروشان گرفته تا بافت های تاریخی و موزه های غنی، هر کدام داستانی برای روایت دارند.

جاذبه های طبیعی

• جنگل ناهارخوران: این جنگل با مساحت ۳۰۰ هکتار، در فاصله ۱۰ کیلومتری جنوب مرکز شهر گرگان قرار دارد و از مهم ترین و محبوب ترین تفرجگاه های شهر است. ناهارخوران با قدمتی ۴۰ میلیون ساله، بخشی از جنگل های باستانی هیرکانی است و دارای اقلیمی معتدل و نیمه مرطوب است. این جنگل میزبان گونه های گیاهی بومی مانند بلوط، انجیلی، ممرز، افرا، نمدار و درختچه های تمشک، ازگیل و ولیک است. همچنین، گراز، شغال، خفاش، سنجاب و انواع پرندگان از جمله جانورانی هستند که در این زیستگاه زندگی می کنند.
• پارک جنگلی النگدره: با وسعت ۱۸۵ هکتار، در ۵ کیلومتری جنوب غربی شهر گرگان و در مسیر جاده ناهارخوران واقع شده است. النگدره به دلیل هوای خنک تر، پوشش گیاهی متنوع و امکانات رفاهی مانند جاده سلامتی، ایستگاه دوچرخه سواری و زمین های بازی، یکی از ۷ منطقه نمونه گردشگری کشور محسوب می شود.
• تپه هزارپیچ (بام گرگان): این تپه قدیمی ترین مکان تفریحی گرگان با مساحت ۲۵۰ تا ۳۰۰ هکتار است. از این تپه که بر منظره شهر گرگان اشراف دارد و به آن بام گرگان نیز می گویند، برای ورزش هایی نظیر چتربازی و پاراگلایدر استفاده می شود.
• آبشار رنگو: این آبشار با ارتفاع تقریبی ۷ متر، از چهار چشمه سرچشمه می گیرد و در ۵ کیلومتری جنوب گرگان واقع شده است. برای دسترسی به آن باید از روستای زیبای توشن عبور کرد که مسیر آن از میان طبیعت بکر و درختان کهن سال می گذرد.
• روستای زیارت: این روستای ییلاقی در جنوب گرگان، به دلیل طبیعت زیبا، آب و هوای خنک و چشمه آب گرم، مقصدی محبوب برای گردشگران است.
• دهکده ییلاقی جهان نما: این منطقه کوهستانی با ویژگی های طبیعی منحصر به فرد، شامل کوهستان، رودخانه، چشمه و دشت های گل، یک منطقه حفاظت شده با گونه های گیاهی و جانوری متنوع است که تجربه ای بی نظیر برای طبیعت گردان فراهم می کند.

جاذبه های تاریخی و فرهنگی

• بافت قدیم گرگان (استرآباد): این بافت تاریخی که در سال ۱۳۱۰ به عنوان نخستین بافت تاریخی ایران و وسیع ترین بافت تاریخی در شمال کشور ثبت ملی شده، ۱۶۲ هکتار مساحت دارد. این بافت شامل سه محله اصلی نعلبندان، سبزه مشهد و سبزه میدان است و خانه های تاریخی ارزشمندی نظیر خانه باقری، خانه مفیدیان و خانه میرشهیدی را در خود جای داده است. سبک معماری قاجاری با بام های سفالی و دیوارهای آجری، شمایلی منحصر به فرد به این بافت بخشیده است.
• بازار نعلبندان: واقع در بافت تاریخی گرگان، یکی از قدیمی ترین و شلوغ ترین بازارهای شهر است که قدمت آن به دوران سلجوقی می رسد. این بازار که زمانی بزرگترین بازار شمال کشور بود، امروزه محلی برای عرضه انواع میوه، سبزیجات محلی، ماهی و صنایع دستی است.
• مسجد جامع گرگان: بنای اولیه این مسجد به دوره سلجوقی بازمی گردد و در کنار بازار اصلی شهر قرار دارد. این مسجد بارها در دوره های مختلف از جمله تیموریان و صفویان بازسازی شده است. درهای منبت کاری شده قدیمی و سنگ نوشته های پادشاهان صفوی و افشار از آثار تاریخی آن هستند.
• موزه های گرگان:
  • موزه باستان شناسی گرگان: در سال ۱۳۵۵ افتتاح شد و آثار مربوط به دوره اشکانیان تا قاجار را در خود جای داده است.
  • کاخ موزه گرگان: این کاخ در سال ۱۳۱۷ به دستور رضاشاه ساخته شد و در سال ۱۳۸۸ به عنوان موزه افتتاح گردید. مجسمه های ۳۰ تن از مشاهیر استان گلستان و اشیای دوره پهلوی در آن به نمایش گذاشته شده اند.
  • موزه صنایع دستی گرگان: در خانه تاریخی امیرلطیفی (دوره قاجار) واقع شده و صنایع دستی بومی مناطق مختلف استان گلستان را به نمایش می گذارد.
  • موزه زن در دفاع مقدس: این موزه در کاخ آقامحمدخان قاجار قرار دارد و به نقش زنان در دفاع مقدس می پردازد.
• تپه قلعه خندان: از آثار به جا مانده از دوران ساسانیان است که در شمال غربی گرگان واقع شده و در سال ۱۳۶۴ ثبت ملی گردیده است. این تپه باستانی نشانه هایی از یک ارگ تاریخی با قدمت ۳۰۰۰ ساله دارد.
• دیوار بزرگ گرگان: این سازه دفاعی عظیم، که به «مار سرخ» نیز شهرت دارد، نشان دهنده اهمیت استراتژیک این منطقه در طول تاریخ بوده و از بزرگترین دیوارهای دفاعی جهان پس از دیوار چین است.
• مدرسه عمادیه و تقوی: مدرسه عمادیه متعلق به دوره صفوی و مدرسه تقوی مربوط به دوره قاجار، از نمونه های نفیس معماری قدیمی گرگان هستند که ویژگی های بارز معماری سنتی ایران را به نمایش می گذارند.

خورد و خوراک در گرگان

سفر به گرگان بدون چشیدن طعم غذاهای محلی آن کامل نخواهد بود. آشپزی گرگان، با الهام از طبیعت و فرهنگ منطقه، بسیار متنوع و لذیذ است. از جمله معروف ترین غذاها و شیرینی های محلی گرگان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خورش ساک: این خورش سنتی و خوشمزه، با ترکیبی از گوشت (معمولاً گوشت گوسفند یا گوساله)، سبزیجات معطر محلی (مانند تره، گشنیز، جعفری، اسفناج و سیر تازه) و تخم مرغ تهیه می شود. طعم خاص و استفاده از مواد طبیعی، آن را به یکی از محبوب ترین غذاهای گرگان تبدیل کرده است.
• ماش پتی: غذایی ساده و مقوی که با ماش، برنج و گوشت چرخ کرده پخته می شود و معمولاً با ماست و سبزی سرو می گردد.
• کدو ترشک: خورش دیگری با طعم ترش و ملس که با کدو، مرغ یا گوشت و رب انار تهیه می شود.
• هلی آش: آشی پرخاصیت که با نخود، لوبیا، برنج و انواع سبزیجات معطر پخته می شود. استفاده از گوجه سبز در این آش، طعم ترش و دلچسبی به آن می دهد و معمولاً با پیازداغ و نعناع داغ تزیین می شود.
• نان زنجبیلی (لوزی): شیرینی سنتی با طعم زنجبیل که محبوبیت زیادی دارد.
• حلوا اماج: حلوایی با عطر و طعم خاص که از سوغاتی های محبوب گرگان است.
• نان پادرازی: نانی محلی با بافت نرم و طعمی لذیذ.

برای تجربه این غذاها، می توانید به رستوران های سنتی شهر مراجعه کنید. رستوران هایی مانند رستوران سنتی فیروزه، سپید باغ، آرین، کاخ و رستوران بام گرگان از جمله مکان های معتبر و محبوب برای صرف غذا در گرگان هستند که انواع غذاهای محلی و ایرانی را با کیفیت بالا ارائه می دهند.

مراکز خرید و سوغات گرگان

بازارگردی و خرید سوغات، بخشی جدایی ناپذیر از هر سفر است. گرگان نیز با داشتن بازارهای سنتی و مراکز خرید مدرن، گزینه های متنوعی را برای مسافران فراهم کرده است. صنایع دستی، محصولات کشاورزی و خوراکی های محلی از جمله سوغاتی های این شهر هستند.

• بازار نعلبندان و بازار مرکزی گرگان: این بازارهای سنتی قلب تپنده تجارت محلی هستند. در آن ها می توانید انواع میوه ها و سبزیجات تازه، گیاهان دارویی، ماهی، و همچنین صنایع دستی محلی را بیابید. این بازارها فرصت خوبی برای آشنایی با زندگی روزمره مردم گرگان و فرهنگ بومی منطقه است.
• بازار صنایع دستی گرگان: مکانی اختصاصی برای عرضه صنایع دستی متنوع منطقه، از جمله قالی های ترکمنی، سفال، حصیربافی، خراطی، و پارچه های سنتی. خرید از این بازار، حمایت از هنرمندان بومی و به دست آوردن یادگاری های اصیل از سفر است.
• مراکز خرید مدرن: گرگان همچنین دارای مراکز خرید مدرن تری مانند مرکز خرید وارکانا (چهار طبقه با انواع برندهای داخلی و خارجی، کافی شاپ و پارک کودک)، مرکز خرید رویال (پنج طبقه با واحدهای تجاری متعدد) و مرکز خرید زرتشت (متخصص در پوشاک) است که برای کسانی که به دنبال خرید برندهای جدیدتر هستند، مناسب است.

سوغاتی های معروف گرگان علاوه بر صنایع دستی، شامل محصولات طبیعی و گیاهی مانند گز، زرشک، چای سیاه، و انواع شیرینی های محلی چون نان زنجبیلی، حلوا اماج و نان پادرازی می شوند. این سوغاتی ها نه تنها یادگاری ماندگار از سفر شما خواهند بود، بلکه بازتابی از فرهنگ و هویت غنی این شهر زیبا محسوب می شوند.

اقامت در گرگان؛ کجا بمانیم؟

برای اقامتی راحت و دلپذیر در گرگان، گزینه های متنوعی از هتل ها و اقامتگاه ها در دسترس است که متناسب با بودجه و سلیقه هر مسافری طراحی شده اند:

هتل های ۵ ستاره گرگان:

• هتل پارک گرگان: این هتل لوکس با امکانات رفاهی کامل و موقعیت مکانی مناسب، تجربه ای راحت و دلپذیر را برای مهمانان خود فراهم می کند.
• هتل کاخ گرگان: هتلی با معماری زیبا و سنتی که فضایی آرام و دلنشین برای استراحت مسافران ارائه می دهد و در کنار امکانات عالی، حس و حال اقامتی تاریخی را تداعی می کند.

هتل های ۴ ستاره گرگان:

• هتل سپید گرگان: با موقعیت مکانی مناسب نزدیک به بازار و دسترسی آسان به جاذبه های گردشگری، امکانات آسایشی خوبی را برای مسافران فراهم می کند.
• هتل آرین گرگان: این هتل با داشتن امکانات مدرن و خدمات مطلوب، گزینه ای مناسب برای اقامت در گرگان است.

هتل های ۳ ستاره گرگان:

• هتل خورشید گرگان: با موقعیت مکانی عالی و قیمت مناسب، گزینه ای مطلوب برای مسافرانی است که به دنبال اقامتی اقتصادی و در عین حال راحت هستند.
• هتل ققنوس گرگان: این هتل نیز با امکانات رفاهی معقول و قیمت مناسب، انتخاب خوبی برای اقامت در گرگان به شمار می رود.

علاوه بر هتل ها، گرگان و روستاهای اطراف آن دارای اقامتگاه های بوم گردی و خانه های سنتی متعددی نیز هستند که برای کسانی که به دنبال تجربه ای متفاوت و نزدیک به زندگی محلی هستند، گزینه های جذابی محسوب می شوند. این اقامتگاه ها اغلب در دل طبیعت یا بافت تاریخی قرار گرفته و فرصتی برای تجربه فرهنگ و سنت های بومی را فراهم می کنند.

اطلاعات کاربردی برای مسافران

پیش از سفر به هر مقصدی، آگاهی از برخی اطلاعات کاربردی می تواند به برنامه ریزی بهتر و تجربه ای لذت بخش تر کمک کند.

جمعیت و اقوام

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، شهر گرگان جمعیتی معادل ۳۵۰,۶۷۶ نفر داشته و بیست و چهارمین شهر پرجمعیت ایران است. رشد جمعیت گرگان در سال های اخیر قابل توجه بوده که عمدتاً به دلیل مهاجرت های درون استانی و برون استانی است. این رشد سریع، گرگان را در دسته شهرهای با نرخ رشد جمعیت بالا در ایران قرار می دهد.

مردم گرگان از نظر قومیتی و زبانی تنوع بالایی دارند. اکثریت بومیان این شهر را طبری ها (مازنی ها و کتولی ها) تشکیل می دهند که گویش های طبری گرگانی، گویش زیارتی و گویش کتولی (که زیرمجموعه زبان مازندرانی هستند) و همچنین گویش فارسی گرگانی (که تحت تأثیر زبان مازندرانی قرار دارد) را به کار می برند. علاوه بر این، اقوام متعددی همچون سادات استرآبادی، بلوچ ها، سیستانی ها، کُردها، ترک تباران (آذربایجانی ها، قزلباش ها، ترکمن ها و قزاق ها) و مهاجرانی از دیگر استان های کشور (مانند سمنان و خراسان) نیز در گرگان زندگی می کنند. این تنوع قومیتی، فرهنگ و آداب و رسوم شهر را غنا بخشیده است.

اکثریت مردم گرگان (حدود ۸۰٪) پیرو مذهب شیعه هستند. اقلیت های سنی (حنفی و شافعی) که عمدتاً شامل ترکمن ها، قزاق ها، بلوچ ها و کُردها می شوند، حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد جمعیت را تشکیل می دهند. همچنین اقلیت هایی نظیر بهائیان نیز در این شهر زندگی می کنند.

معضلات شهری

یکی از چالش های شهری در گرگان، معضل ترافیک است که به خصوص در مسیرهای پرتردد مانند جاده ناهارخوران و در ایام تعطیلات، شدت می گیرد. موقعیت گرگان در مسیر تردد مسافران شمال نیز به این مشکل دامن می زند. شهرداری گرگان برای کاهش ترافیک اقداماتی نظیر ساخت تقاطع های غیرهمسطح، تعریض معابر و یک طرفه کردن خیابان ها را در دستور کار قرار داده، اما این تلاش ها همواره موفقیت آمیز نبوده اند.

علاوه بر ترافیک، رشد ناگهانی جمعیت ناشی از مهاجرت باعث افزایش پدیده حاشیه نشینی در گرگان شده است. مناطقی مانند اسلام آباد، قلعه حسن و کوی افسران از جمله مناطق حاشیه نشین گرگان هستند. این مسئله مشکلاتی نظیر سازه های نامناسب و غیراستاندارد، بیکاری، افزایش کودکان کار، اعتیاد و مسائل اجتماعی مرتبط را به دنبال دارد.

خدمات درمانی و بهداشتی

گرگان دارای چندین مرکز درمانی و بیمارستان معتبر است که خدمات بهداشتی و درمانی را به شهروندان و مسافران ارائه می دهند. از جمله بیمارستان های مهم این شهر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

نام بیمارستان	شماره تماس	توضیحات
بیمارستان ۵ آذر گرگان	۰۱۷۳۲۲۲۰۵۶۱	تأسیس در سال ۱۳۱۰، دارای ۴۰۰ تخت بستری و بیش از ۸۰ پزشک متخصص و فوق تخصص.
بیمارستان طالقانی گرگان	۰۱۷۳۲۲۲۷۷۲۰	تأسیس در سال ۱۳۶۰ با ۱۲۰ تخت، اصلی ترین مرکز ارجاع بیماران در رشته های تخصصی و فوق تخصصی کودکان و نوزادان در استان گلستان.
بیمارستان حکیم جرجانی گرگان	۰۱۷۳۲۴۲۴۸۸۸	یکی از مراکز درمانی مهم شهر.
بیمارستان فلسفی گرگان	–	تأسیس در سال ۱۳۴۲ با ۲۵ تخت، دارای ۱۲۸ تخت مصوب.
بیمارستان شهید صیاد شیرازی	–	افتتاح در سال ۱۳۹۱ با ۳۰۰ تخت، بزرگترین مرکز آموزشی درمانی استان.

فاصله گرگان تا شهرهای مهم

برای برنامه ریزی دقیق سفر، اطلاع از فاصله گرگان تا شهرهای مهم کشور می تواند مفید باشد. در جدول زیر، فاصله تقریبی گرگان تا برخی از این شهرها آورده شده است:

شهر مقصد	فاصله تقریبی (کیلومتر)
تهران	۴۰۰
مشهد	۶۰۰
ساری	۱۳۰
رشت	۵۰۰ تا ۷۳۰
بندر ترکمن	۴۰ تا ۶۰
رامسر	۳۸۵
شاهرود	۱۲۰
بجنورد	۳۰۰ تا ۳۵۰
اصفهان	۸۷۰
قم	۵۵۰
شیراز	۱۱۵۰
تبریز	۹۰۰

نتیجه گیری

گرگان، با موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود که آن را در آغوش طبیعت بی نظیر شمال ایران قرار داده، از ترکیب جنگل های باستانی هیرکانی، کوهستان های البرز و نزدیکی به دریای خزر بهره مند است. این شهر نه تنها از نظر طبیعی یک نگین سبز محسوب می شود، بلکه با تاریخی غنی که از استرآباد کهن تا گرگان امروز امتداد دارد، گنجینه ای از فرهنگ و آداب و رسوم اقوام مختلف را در خود جای داده است. سفر به گرگان، تجربه ای جامع از طبیعت گردی، کاوش در تاریخ و آشنایی با فرهنگ های متنوع است.

چه در بهار و پاییز برای لذت بردن از آب و هوای مطبوع و مناظر رنگارنگ جنگل ها به گرگان سفر کنید و چه در تابستان و زمستان به دنبال تجربه جنبه های خاص این فصول باشید، گرگان همواره مقصدی ایده آل برای تعطیلاتی آرام و خاطره انگیز است. با امکانات اقامتی متنوع، غذاهای محلی لذیذ و مردمی مهمان نواز، سفر به گرگان یک گزینه عالی برای تمام سلیقه هاست و تجربه ای متفاوت و به یادماندنی را برای هر بازدیدکننده به ارمغان می آورد.