خون فروشی در سال های دور / 17 سال اهدای خون داوطلبانه در ایران

معاون فنی اداره کل انتقال خون استان تهران با بیان اینکه 50 سال از حیات سازمان انتقال خون در کشور می گذرد، درباره 17سال اهدای خون داوطلبانه و سلامت خون های اهدایی به تشریح توضیح داد.

دکتر امیرمسعود ناظمی در گفت وگو با تینار، همزمان با روز جهانی اهدای خون با بیان اینکه چندین سال است که دو روز بسیار مهم در تقویم سازمان انتقال خون کشور به ثبت رسیده، گفت: سازمان بهداشت جهانی، چهاردهم ژوین (25 خرداد) را به عنوان «روز جهانی اهدای خون» برگزیده و این روز در 20 سال گذشته به عنوان روز اهدای خون انتخاب و تاکید شده که کشورهای جهان نسبت به برگزاری مراسم های ویژه در این روز اقدام کنند.

وی با بیان اینکه تاکید سازمان بهداشت جهانی بر چندوجهی بودن مراسم روز جهانی اهدای خون است، افزود: «قدردانی از اهداکنندگان»، اولین بُعد مراسم روز جهانی اهدای خون به حساب می آید، کار انسانی اهداکنندگان به ویژه در کشورهایی که اهدای خون داوطلبانه دارند، باید مورد قدردانی قرار گیرد.  

17 سال اهدای خون داوطلبانه در ایران

معاون فنی اداره کل انتقال خون استان تهران درباره وضعیت سلامت خون های اهدایی در کشور گفت: اهدای خون از سال 2007 میلادی در کشور به صورت داوطلبانه و بدون چشم داشت مالی انجام می شود و از افتخارات سازمان انتقال خون به حساب می آید. حدود 17 سال از آغاز اهدای خون داوطلبانه در کشور می گذرد و این راه همچنان ادامه دارد؛ این در حالی است که بسیاری از کشورها نتوانسته اند به اهدای خون داوطلبانه دست یابند.  

اهدای خون مستمر؛ اهدای خون سالم تر

اهداکنندگان مستمر، 55درصد اهداکنندگان خون در ایران

ناظمی با بیان اینکه معرفی دستاوردها از دیگر اهداف سازمان انتقال خون در روز جهانی اهدای خون به حساب می آید، افزود: همچنین تاکید بر اهدای خون مستمر از دیگر برنامه های سازمان انتقال خون در روز جهانی اهدای خون به حساب می آید. اهدای خون مستمر همواره در کانون توجه قرار دارد؛ چراکه سالم ترین خون اهدایی برای اهدای خون مستمر است و فواید بسیاری دارد. اهداکنندگان مستمر خون، حدود 55 درصد از جامعه آماری اهداکنندگان خون کشور را تشکیل می دهند. افرادی که اهدای خون مستمر انجام می دهند، کسانی هستند که طی 12 ماه گذشته حداقل 2بار اهدای خون داشته اند.

وی با بیان اینکه مقالات بسیاری درباره فواید اهدای خون مستمر به رشته تحریر درآمده، خاطرنشان کرد: باز هم  تاکید می کنم، اهدای خون مستمر از سلامت بیشتری برخوردار است. اهدای خون مستمر نه تنها از سلامت بیشتری برخوردار است، بلکه هزینه های کمتری برای جذب اهداکننده و صدور فراخوان های اهدای خون به سازمان انتقال خون تحمیل می کند.

معاون فنی اداره کل انتقال خون استان تهران درباره دیدگاه سازمان بهداشت جهانی درباره اهدای خون گفت: سازمان بهدشت جهانی بر اهدای خون «به طور کامل داوطلبانه»، «بدون چشم داشت» و «مستمر» تاکید می کند. به عبارت دیگر می توان گفت 3 ویژگی داوطلبانه، مستمر و بدون چشم داشت را برای اهدای خون در نظر گرفته اند.

تلاش برای افزایش جامعه زنان و جوانان اهدا کننده خون

ناظمی با بیان اینکه تمام کشورهای جهان با چالش هایی در مسیر اهدای خون مواجه هستند، افزود: سازمان بهداشت جهانی تاکید می کند کشورهای مختلف برای چالش های پیش روی خود در مسیر اهدای خون اقداماتی انجام دهند. سازمان انتقال خون برای افزایش جامعه زنان اهداکننده خون و جوانان تلاش می کند.

65 سالگی؛ سقف اهدای خون در ایران

وی همچنین گفت: اهدای خون، سقف دارد و براساس استانداردهای تعریف شده، سقف اهدای خون در ایران 65 سالگی است. بخشی از اهداکنندگان کشور، خواه یا ناخواه به دلیل مسایلی مانند بیماری و رسیدن به سقف اهدای خون از چرخه اهدا خارج می شوند؛ با توجه به اینکه گروهی از اهداکنندگان از چرخه اهدا خارج می شوند، به افزایش جمیت اهداکنندگان جوان نیاز داریم. سازمان انتقال خون باید در وهله نخست در مسیر جذب جوانان برای اهدای خون گام بردارد و در وهله دوم نیز در مسیری گام بردارد که جوانان را جزو اهداکنندگان خون مستمر کند.  

50 سالگی سازمان انتقال خون ایران

معاون فنی اداره کل انتقال خون استان تهران با بیان اینکه روز جهانی اهدای خون سال جاری با پنجاهمین سالگرد تاسیس سازمان انتقال خون مصادف شده، افزود: سازمان انتقال خون ایران سال 1353 تاسیس شد. 9 مرداد ماه، سالگرد تاسیس سازمان انتقال خون است. موضوع مهم و اساسی این است که 50 سال از عمر سازمان انتقال خون می گذرد اما این در حالی است که روز جهانی اهدای خون فقط سابقه 20 ساله دارد.

وی درباره سابقه اهدای خون در ایران گفت: سابقه اهدای خون به پیش از تاسیس سازمان انتقال خون بازمی گردد؛ به عبارت دیگر می توان گفت اهدای خون در قالب یک سازمان و ارگان از سال 53 آغاز شد. بررسی کارنامه 50 ساله سازمان انتقال خون بیانگر دستاوردهای بسیار زیاد است. براساس منطقه بندی سازمان بهداشت جهانی، ایران جزو کشورهای مدیترانه شرقی این سازمان به حساب می آید؛ بازهم تاکید می کنم اهدای خون کشور به صورت داوطلبانه است؛ در حالی که بسیاری از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی از اهدای خون داوطلبانه برخوردار نیستند. اهدای خون داوطلبانه از دستاوردهای سازمان انتقال خون محسوب می شود.  

غربالگری ها و سلامت خون های اهدایی در کشور

ناظمی درباره دیگر دستاوردهای سازمان انتقال خون افزود: انجام آزمایش های مولکولی از سال جاری آغاز شده که دقت و سرعت تست های خون را افزایش می دهد. سلامت خون از دو وجه می تواند بررسی شود. «سلامت خون از نظر بیماری های منتقله از خون» یکی از وجوه ارزیابی سلامت خون به حساب می آید؛ مدتی است آزمایش «نوکلوییک اسید» (نت) در مراکز انتقال خون استان تهران انجام می شود، آزمایش نت جزو آزمایش های مولکولی است که نسبت به آزمایش های «سرولوژیک» که روی سرم خون انجام می شود، دقت بیشتری دارند. همچنین مدت زمان پنجره ای بیماری ها یعنی زمانی که عامل ایجادکننده بیماری وارد بدن می شود تا زمانی که نتیجه تست مثبت شود، بسیار کاهش یافته است. بهره گرفتن از آزمایش های مولکولی قدرت تشخیص بیماری ها را بسیار بالا می برد و باعث افزایش تضمین کننده سلامت می شود

وی ادامه داد: «کاهش واکنش های ناشی از تزریق خون»، وجه دیگر سلامت خون به حساب می آید. هنگامی که خون وارد بدن می شود مانند داروها می تواند سبب بروز واکنش احتمالی شود. برخی افراد به هنگام تزریق خون، بدن آنها واکنش نشان می دهد. سازمان انتقال خون به منظور کاهش واکنش های احتمالی اقدماتی انجام داده است. یکی از قداماتی که می تواند میزان واکنش های احتمالی را کاهش دهد افزایش تعداد کیسه های خون فیتلردار است. میزان گلبول سفید در این کیسه ها با عمل فیلتراسیون کاهش می یابد. هر چقدر تعداد گلبول های سفید در خون کمتر باشد، میزان واکنش های احتمالی نیز کاهش می یابد.

ناظمی ادامه داد: همچنین غربالگری پادتن از موارد دیگری است که در کشور راه اندازی شده، دستگاه های جدید به شبکه انتقال خون کشور اضافه شده و این آزمایش ها به صورت خودکار انجام می شود که موجب افزایش ضریب سلامت و کاهش بروز واکنش های ناخواسته می شود.

معاون فنی اداره کل انتقال خون استان تهران افزود: برنامه های فنی دیگری در دستور کار سازمان است که در آینده نزدیک خبرهای خوبی به اطلاع هم وطنان می رسد.  

خون فروشی در سال های دور

وی درباره ضرورت سلامت خون های اهدایی اظهار کرد: پیش از تاسیس سازمان انتقال، ارگان های مختلف و به ویژه ارتش نسبت به اهدای خون اقدا می کرده اند. همچنین موضوع پرداخت پول در برابر خون طی سال های بسیار دور انجام می شده، شاید بسیاری از افرادی که برای اهدای خون پول دریافت می کرده اند از سلامت برخوردار نبوده اند. هنگامی که از سلامت خون سخن به میان می آید فقط منظور سلامت خون نیست. سازمان انتقال خون از  دو وجه به موضوع سلامت نگاه می کند؛ به عبارت دیگر سلامت «اهداکننده» و «دریافت کننده» در کانون توجه قرار دارد.  

ناظمی ادامه داد: هنگامی که به روزگار گذشته نگاه می کنیم به این نتیجه می رسیم که به سلامت اهداکننده توجه نمی شده و هیچ استانداردی برای اهداکننده تعریف نشده است. به طور مثال، نسبت به وزن یا کم خون بودن اهداکننده بی توجهی می شده اما به واسطه تلاش های همه جانبه و بررسی های فنی طی حیات 50 ساله سازمان انتقال خون گام به گام به پیش رفته ایم. در حال حاضر، استانداردهای بالایی برای اهدای خون در نظر گرفته ایم؛ برخی مراجعه کنندگان برای اهدای خون نسبت به سختگیری ها انتقاداتی وارد می کنند اما این سختگیری ها با هدف سلامت است.

حضور پررنگ اهداکنندگان و دستاوردهای سازمان انتقال خون ایران

وی با بیان اینکه دستاوردهای سازمان انتقال خون یک شبه حاصل نشده، افزود: جایگاه کنونی و دستاوردها حاصل تلاش های تمام نیروی انسانی  سازمان انتقال خون است. اگر اهداکنندگان در کنار سازمان انتقال خون حضور نداشتند هیچکدام از دستاوردهای محقق نمی شد؛ این دستاوردها حاصل حضور پرشور اهداکنندگان برای کمک به هم نوعان خود است. حضور پررنگ اهداکنندگان سبب شده سازمان انتقال خون به توسعه کیفی و کمی بیاندیشد.  

وضعیت ذخایر خونی استان تهران 

ناظمی با بیان اینکه وضعیت ذخایر خون استان تهران در حال حاضر خوب است، گفت: نسبت به وضعیت ذخایر خون سایر استان ها بی اطلاع هستم. درصد افراد گروه های خونی منفی به  ویژه گروه های O و AB منفی کم است و به همین دلیل میزان اهداکننگان این گروه های خونی نسبت به اهداکنندگان دیگر کمتر هستند. هنگامی که تعداد اهداکنندگان یک گروه خونی کمتر باشد میزان ذخایر نیز نسبت به سایر گروه ها کمتر است و به سرعت تحت سریع تاثیر قرار می گیرد. البته سازمان انتقال خون به مردم توصیه می کند بدون در نظر گرفتن گروه های خونی به شرط داشتن شروط اهدا برای اهدای خون مراجعه کنند. اگرچه نیاز به گروه خونی O منفی بیشتر است اما این موضوع به این معنا نیست که به گروه های خونی دیگر نیاز نداریم.  

محدودیت اهدای خون در مصرف کنندگان آنتی بیوتیک

معاون فنی اداره کل انتقال خون استان تهران با بیان اینکه در آستانه فصل گرم سال قرار داریم، گفت: میزان مراجعه برای اهدای خون در فصل گرم سال کاهش می یابد. برخی از بیماری ها در فصل گرم سال افزایش می یابد و به همین دلیل میزان مصرف آنتی بیوتیک بیشتر می شود؛ افرادی که از آنتی بیوتیک استفاده می کنند نباید خون اهدا کنند. تمام موارد موثر بر اهدای خون در کانون توجه قرار دارد تا مشکلی برای دخایر خون پیش نیاید. در حال حاضر، شرایط ذخایر خون استان تهران قابل قبول است.  

ارتقاء برنامه های سازمان انتقال خون از منظر کمی و کیفی

وی با بیان اینکه سازمان انتقال خون همواره بر مدار مدیریت کیفیت به سمت جلو گام برداشته، افزود: همواره برای به روزرسانی سیستم ها، ارتقاء آزمایشگاه ها و ارایه کار جدید تلاش می کنیم. بررسی ها بیانگر افزایش جمعیت استان تهران است و با توجه به افزایش جمعیت، توسعه مراکز درمانی یک نیاز به حساب می آید.

معاون فنی اداره کل انتقال خون استان تهران درباره اقدمات برای گسترش تعداد اهداکنندگان خون گفت: برنامه های ارتقادهنده سازمان انتقال خون فقط محدود به برنامه های کیفی نمی شود بلکه مربوط به برنامه های کمی نیز می شود. سازمان انتقال خون برای جذب و نگهداشت اهداکنندگان تلاش می کند؛ شرایطی باید ایجاد شود که اهداکنندگان با رضایت کامل مرکز اهدای خون را ترک کنند. به طور قطع، برنامه های سازمان چه از کمی و کیفی افزایش می یابد.  

پایان خبر تینار