اجرای حکم جلب چگونه است؟

اجرای حکم جلب فرآیندی قانونی است که به موجب آن، شخصی که دستور جلب یا قرار جلب برای او صادر شده، توسط ضابطین قضایی دستگیر و نزد مقام قضایی حاضر می شود. این روند شامل مراحل دقیق حقوقی و رعایت حقوق فرد جلب شده است که در ادامه به تفصیل بررسی خواهد شد.

در نظام حقوقی ایران، اصطلاح «حکم جلب» به صورت عامیانه استفاده می شود، حال آنکه در ادبیات حقوقی صحیح تر است که از «دستور جلب» یا «قرار جلب» سخن بگوییم. این دستور یا قرار، یک ابزار مهم قضایی برای تضمین حضور افراد در مراحل دادرسی است، خواه به عنوان متهم، خواه شاهد یا مطلع. شناخت دقیق این فرآیند نه تنها برای افرادی که ممکن است با آن مواجه شوند، بلکه برای شاکیان و تمامی شهروندان ضروری است تا حقوق و تکالیف خود را به درستی بدانند.

مفهوم حقوقی جلب: دستور جلب و قرار جلب (تفاوت ها و کاربردها)

پیش از ورود به جزئیات اجرای حکم جلب، لازم است تفاوت های بنیادین میان اصطلاحات رایج در این حوزه را درک کنیم. در عرف عامه، هرگونه دستگیری به دستور مقام قضایی «حکم جلب» خوانده می شود، اما از منظر حقوقی، این واژه ممکن است دقیق نباشد.

تفاوت حکم، دستور و قرار در نظام قضایی

• حکم: به رأی قطعی دادگاه در خصوص ماهیت دعوا اطلاق می شود که تکلیف پرونده را به طور کلی یا جزئی مشخص می کند. مثلاً، حکم محکومیت یا برائت.
• قرار: تصمیمی است که قاضی در طول دادرسی و قبل از صدور حکم نهایی اتخاذ می کند و معمولاً جنبه موقت یا مقدماتی دارد. قرار جلب به دادرسی یا قرار تأمین کیفری از این دست قرارهای مهم هستند.
• دستور: یک امر قضایی اجرایی است که مقام قضایی به ضابطین خود ابلاغ می کند. دستور جلب همان ابزاری است که به مامورین انتظامی اجازه می دهد فردی را دستگیر و نزد مقام قضایی حاضر کنند. این دستور معمولاً پس از عدم تمکین به قرار جلب (مثلاً عدم حضور پس از ابلاغ احضاریه) صادر می شود.

بنابراین، زمانی که از «حکم جلب» صحبت می کنیم، غالباً منظورمان همان «دستور جلب» است که به دنبال صدور «قرار جلب» و عدم تمکین فرد به آن، صادر می شود. در این مقاله نیز ما برای سهولت درک، از هر دو اصطلاح استفاده خواهیم کرد، اما تأکید بر مفهوم دقیق حقوقی آن ها خواهد بود.

انواع جلب بر اساس ماهیت پرونده

دستور جلب بسته به ماهیت پرونده (حقوقی یا کیفری) و هدف آن، انواع مختلفی دارد. درک این تمایزات برای شاکی و متهم بسیار حیاتی است.

دستور جلب در دعاوی کیفری

در پرونده های کیفری، هدف اصلی از اجرای حکم جلب متهم، تضمین حضور او برای انجام تحقیقات مقدماتی، تفهیم اتهام، اخذ دفاعیات و جلوگیری از فرار وی است. موارد صدور دستور جلب کیفری عبارتند از:

• عدم حضور متهم پس از احضاریه: اگر متهمی پس از دریافت احضاریه قانونی، بدون عذر موجه در موعد مقرر حاضر نشود، مقام قضایی (بازپرس، دادیار یا قاضی دادگاه) می تواند دستور جلب او را صادر کند.
• ضرورت حضور فوری برای تحقیقات: در برخی موارد که حضور فوری متهم برای کشف حقیقت یا جلوگیری از امحاء دلایل جرم ضروری است، حتی بدون احضار قبلی نیز دستور جلب صادر می شود.
• فرار متهم: در صورتی که دلایل کافی بر احتمال فرار متهم وجود داشته باشد یا متهم عمداً آدرس خود را مخفی کرده باشد، دستور جلب صادر خواهد شد.

مراجع صادرکننده این دستورات معمولاً بازپرس، دادیار در مرحله تحقیقات مقدماتی و قاضی دادگاه در مرحله رسیدگی هستند.

دستور جلب در دعاوی حقوقی (برای ادای دین)

بر خلاف دعاوی کیفری که هدف جلب، مجازات و رسیدگی به جرم است، در دعاوی حقوقی (به خصوص در پرونده های مالی)، دستور جلب با هدف اعمال فشار برای ادای دین و اجرای حکم قطعی دادگاه صادر می شود. موارد صدور آن شامل:

• پس از صدور حکم قطعی و عدم پرداخت دین: اگر حکم قطعی برای پرداخت دین صادر شده باشد و محکوم علیه از پرداخت آن امتناع ورزد.
• عدم معرفی مال: در صورتی که محکوم علیه، مالی برای توقیف و اجرای حکم معرفی نکند و شاکی نیز از اموال او بی اطلاع باشد، مطابق ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، دستور جلب او برای ادای دین صادر می شود.

در این موارد، هدف بازداشت متهم، مجازات او نیست، بلکه فراهم آوردن شرایطی است که فرد مجبور به ادای دین خود شود یا تکلیف مالی او مشخص گردد. اعسار و حکم جلب نیز در این دسته از پرونده ها مطرح می شود؛ به این معنا که اگر محکوم علیه دادخواست اعسار (ناتوانی در پرداخت) بدهد و دادگاه آن را بپذیرد، اجرای دستور جلب موقتاً متوقف خواهد شد.

انواع جلب بر اساس نحوه اجرا

نحوه اجرای دستور جلب نیز می تواند متفاوت باشد که هر کدام شرایط و محدودیت های خاص خود را دارند.

جلب عادی (با آدرس مشخص)

این رایج ترین نوع دستور جلب است که برای فردی با آدرس معلوم صادر می شود. مامورین با در دست داشتن دستور جلب، به آدرس مشخص شده مراجعه و فرد مورد نظر را جلب می کنند. در این حالت، مامورین باید در چارچوب قانون عمل کرده و از ورود غیرقانونی به حریم خصوصی افراد خودداری کنند.

جلب سیار (برای متهمین فراری یا با آدرس نامعلوم)

در شرایطی که آدرس متهم نامعلوم باشد یا متهم متواری باشد، مقام قضایی دستور جلب سیار صادر می کند. این نوع دستور جلب معمولاً دارای مدت اعتبار معینی است (مثلاً یک ماه) و در اختیار ضابطین قضایی قرار می گیرد تا در هر مکانی که متهم یافت شد، او را جلب و نزد مقام قضایی حاضر کنند. این دستور وسعت جغرافیایی گسترده تری برای اجرا دارد و محدود به آدرس خاصی نیست.

جلب شبانه (استثنائات)

اصل بر این است که جلب افراد در روز انجام شود، اما در موارد بسیار استثنایی و با ذکر صریح در دستور جلب و تأیید مقام قضایی، امکان جلب در شب نیز وجود دارد. این موارد معمولاً زمانی است که بیم فرار متهم یا امحاء دلایل جرم وجود داشته باشد و تأخیر در جلب، خسارات جبران ناپذیری به پرونده وارد کند.

جلب ثالث (شخص سوم)

گاهی در یک پرونده، حضور شخص ثالثی (که نه شاکی است و نه متهم) برای تکمیل تحقیقات یا ارائه اطلاعات ضروری است. در این صورت، مقام قضایی می تواند دستور جلب ثالث را صادر کند. هدف از این جلب، نه محکومیت، بلکه بهره گیری از اطلاعات یا شهادت او در پرونده است. این شخص معمولاً به عنوان مطلع یا شاهد جلب می شود.

جلب تقویتی (به منظور تکمیل تحقیقات)

این نوع جلب، در مراحل اولیه تحقیقات و زمانی که بازپرس یا دادیار به اطلاعات بیشتری نیاز دارد و حضور متهم برای تکمیل این اطلاعات ضروری است، صادر می شود. هدف از این جلب، صرفاً حضور متهم برای پاسخگویی به سوالات و تکمیل پرونده است.

فرآیند صدور دستور جلب: از شکایت تا مرحله اجرا

برای درک کامل مراحل اجرای حکم جلب، ابتدا باید با فرآیند صدور آن آشنا شویم. هرچند تمرکز اصلی این مقاله بر اجرای حکم است، اما این آشنایی ضروری است.

آغاز فرآیند قضایی: اقامه دعوا یا شکایت

فرآیند جلب معمولاً با اقامه دعوا (در پرونده های حقوقی) یا ثبت شکایت (در پرونده های کیفری) آغاز می شود. پس از ثبت شکایت، پرونده به شعبه مربوطه دادسرا یا دادگاه ارجاع می گردد.

احضار اولیه و پیامد عدم حضور متهم

در پرونده های کیفری، مقام قضایی ابتدا متهم را از طریق ارسال احضاریه به حضور در مرجع قضایی دعوت می کند. این احضاریه شامل اطلاعاتی مانند علت احضار، زمان و مکان حضور است. اگر متهم بدون عذر موجه در موعد مقرر حاضر نشود، این خود یکی از دلایل اصلی برای صدور قرار جلب خواهد بود.

تصمیم مقام قضایی: صدور قرار جلب

در صورتی که متهم به احضاریه تمکین نکند یا دلایل دیگری برای ضرورت حضور فوری او وجود داشته باشد، مقام قضایی قرار جلب را صادر می کند. این قرار، دستوری قضایی است که به ضابطین قضایی اجازه می دهد فرد را دستگیر و نزد مرجع صادرکننده قرار حاضر کنند. قرار جلب دارای مهلت قانونی برای حاضر شدن خود فرد نیز هست، معمولاً 10 روز.

تبدیل قرار به دستور جلب اجرایی

چنانچه فرد پس از صدور قرار جلب نیز، ظرف مهلت قانونی خود را معرفی نکند، آن قرار به دستور جلب تبدیل شده و برای اجرا به ضابطین قضایی ابلاغ می شود. اینجاست که عملاً مرحله اجرای حکم جلب آغاز می گردد.

چگونگی اجرای حکم جلب (گام به گام و جزئیات اجرایی)

مرحله اجرای دستور جلب، یکی از حساس ترین و مهم ترین بخش های این فرآیند است که نیازمند دقت و رعایت کامل موازین قانونی توسط ضابطین قضایی و آگاهی فرد جلب شده از حقوق خود است.

آماده سازی و پیگیری دستور جلب برای اجرا

پس از صدور دستور جلب از سوی مقام قضایی، مسئولیت پیگیری برای اجرای آن غالباً بر عهده شاکی است. شاکی باید:

• دریافت دستور جلب: شاکی باید دستور جلب را از شعبه مربوطه قضایی دریافت کند. این برگه حاوی اطلاعات مهمی از جمله نام و مشخصات فرد جلب شونده، علت جلب، مرجع صادرکننده و گاهی محدودیت های اجرایی (مانند جلب در روز) است.
• معرفی آدرس صحیح: در موارد جلب عادی، شاکی باید دقیق ترین آدرس از محل سکونت یا کار متهم را در اختیار ضابطین قضایی (کلانتری یا آگاهی) قرار دهد. دقت در ارائه آدرس، سرعت و صحت اجرای جلب را افزایش می دهد.
• همکاری با ضابطین: در برخی موارد، شاکی ممکن است برای شناسایی متهم یا ارائه اطلاعات مکانی دقیق، نیاز به همکاری با مامورین داشته باشد، به خصوص در موارد جلب سیار.

نقش و وظایف ضابطین قضایی در اجرای جلب

ضابطین قضایی (مانند مامورین کلانتری یا آگاهی) مسئولیت مستقیم اجرای دستور جلب را بر عهده دارند. وظایف آنها شامل:

1. تحویل دستور جلب: دستور جلب به واحد مربوطه در کلانتری یا آگاهی تحویل داده می شود.
2. ابلاغ و دعوت به همکاری: مامور جلب، با مراجعه به محل، ابتدا دستور جلب را به متهم ابلاغ کرده و او را به همکاری و حاضر شدن داوطلبانه نزد مقام قضایی دعوت می کند.
3. اجرای جلب تحت الحفظ: چنانچه متهم از همراهی امتناع ورزد یا مقاومت کند، مامور حق دارد او را تحت الحفظ جلب کند. در صورت نیاز، مامور می تواند از سایر نیروهای انتظامی درخواست کمک نماید.
4. رعایت حقوق و جلوگیری از توسل به زور: مامورین موظفند در زمان جلب، کرامت انسانی فرد را حفظ کرده و تنها در صورت مقاومت جدی و در حد ضرورت، از قوای قهریه استفاده کنند. توسل به زور بی مورد خلاف قانون است.

مامورین قضایی موظفند در اجرای دستور جلب، ضمن حفظ کرامت انسانی، تنها در صورت مقاومت جدی متهم و به میزان ضرورت، از قوای قهریه استفاده کنند.

محدودیت های قانونی زمان و مکان اجرای جلب

قانون گذار برای جلوگیری از سوءاستفاده و حفظ حریم خصوصی افراد، محدودیت هایی را برای زمان و مکان اجرای دستور جلب وضع کرده است.

• اصل جلب در روز: طبق ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی کیفری، اصل بر این است که جلب متهم باید در روز انجام شود. این قاعده برای حفظ آسایش عمومی و جلوگیری از ایجاد وحشت در شب است.
• استثنای جلب شبانه: جلب در شب تنها در موارد استثنایی و با قید صریح در دستور جلب از سوی مقام قضایی امکان پذیر است. این موارد معمولاً شامل جرائم مشهود، بیم فرار متهم یا امحاء دلایل جرم است.
• ورود به منزل یا محل کار: مامورین برای ورود به منزل یا محل کار متهم، نیاز به مجوز قضایی خاص (که با مجوز تفتیش منزل تفاوت دارد و برای جلب صادر می شود) دارند. ورود خودسرانه به حریم خصوصی افراد برای جلب، غیرقانونی است. این مجوز باید به صراحت در دستور جلب قید شده باشد.
• مدت اعتبار دستور جلب: دستور جلب دارای مدت اعتبار مشخصی است. پس از انقضای این مدت، مامورین حق جلب ندارند و شاکی برای ادامه پیگیری، باید درخواست تمدید یا صدور دستور جلب جدید را از مقام قضایی داشته باشد.

فرآیند پس از جلب: حضور نزد مقام قضایی و تعیین تکلیف

پس از جلب، متهم باید هرچه سریع تر به مقام قضایی صادرکننده دستور تحویل داده شود.

1. تحویل متهم به مقام قضایی: وظیفه مامور جلب است که متهم را در اسرع وقت، معمولاً در همان روز جلب یا حداکثر ظرف ۲۴ ساعت، نزد مقام قضایی (بازپرس، دادیار یا قاضی دادگاه) حاضر کند.
2. تعیین تکلیف فوری متهم: مقام قضایی موظف است پس از حضور متهم، بلافاصله اقدامات لازم را انجام دهد. این اقدامات شامل تفهیم اتهام (در پرونده های کیفری)، اخذ دفاعیات، و در صورت لزوم، صدور قرار تأمین کیفری (مانند کفالت، وثیقه یا بازداشت موقت) یا صدور قرار آزادی است.
3. محدودیت زمانی بازداشت موقت پس از جلب: هیچ فردی نمی تواند بیش از ۲۴ ساعت بدون تعیین تکلیف در بازداشتگاه ضابطین بماند. مقام قضایی باید در این مدت، وضعیت متهم را مشخص کند.

حقوق متهم در زمان جلب و نکات کاربردی

متهم، حتی در زمان جلب، دارای حقوق قانونی مشخصی است که رعایت آنها از سوی ضابطین قضایی الزامی است و آگاهی از آنها برای خود متهم بسیار اهمیت دارد.

آشنایی با حقوق اساسی متهم در فرآیند جلب

• حق آگاهی از علت جلب و مطالعه برگه جلب: متهم حق دارد بداند به چه دلیل دستگیر شده و برگه دستور جلب را مشاهده و مطالعه کند. مامور جلب موظف است این اطلاعات را به او بدهد.
• حق سکوت و عدم پاسخگویی: متهم الزامی به پاسخگویی به سوالات مامور جلب در زمان دستگیری ندارد. او می تواند درخواست کند که فقط در حضور مقام قضایی و وکیل خود صحبت کند.
• حق تماس با وکیل و خانواده: متهم حق دارد بلافاصله پس از جلب، با وکیل خود تماس بگیرد و به خانواده اش اطلاع دهد. حضور وکیل از لحظه اول دستگیری بسیار حائز اهمیت است.
• امکان اعتراض به قرار جلب: اگر قرار جلب بدون رعایت تشریفات قانونی یا دلایل موجه صادر شده باشد، متهم یا وکیل او می توانند به اصل قرار جلب اعتراض کنند.

ملاحظات قانونی در جلب افراد خاص و جلب غیرقانونی

قانون برای جلب برخی افراد خاص ملاحظاتی در نظر گرفته است. به عنوان مثال، در جلب کودکان، افراد مسن یا بیماران، رعایت احتیاط و شرایط ویژه الزامی است. همچنین، هرگونه جلب بدون دستور قضایی معتبر و رعایت تشریفات قانونی، جلب غیرقانونی محسوب شده و مستوجب پیگرد قانونی است.

اقدامات ضروری در صورت مواجهه با دستور جلب

اگر با دستور جلب مواجه شدید، انجام اقدامات زیر می تواند به شما کمک کند:

1. حفظ خونسردی و همکاری معقول: مقاومت بی مورد می تواند وضعیت را بدتر کند. با مامورین همکاری کنید اما از حقوق خود آگاه باشید.
2. درخواست رؤیت و مطالعه برگه جلب: اطمینان حاصل کنید که برگه جلب واقعی و معتبر است و اطلاعات آن را بررسی کنید.
3. بلافاصله تماس با وکیل: این مهم ترین اقدام است. وکیل می تواند شما را راهنمایی کرده و از حقوق شما دفاع کند.
4. به خاطر سپردن اطلاعات مامورین: در صورت امکان، مشخصات مامورین (درجه، شماره پلاک) و زمان و مکان جلب را به خاطر بسپارید.

روش های استعلام و پیگیری وضعیت حکم جلب

بسیاری از افراد این سوال را دارند که از کجا بفهمیم حکم جلب داریم؟ برای استعلام حکم جلب با کد ملی و پیگیری وضعیت قضایی، راه های زیر وجود دارد:

• سامانه ثنا: با ثبت نام در سامانه ثنا، می توانید از طریق پورتال شخصی خود به ابلاغیه های قضایی (از جمله احضاریه ها و قرارهای جلب) دسترسی پیدا کنید. این مطمئن ترین و به روزترین روش است.
• مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: با مراجعه حضوری به این دفاتر و ارائه کد ملی، می توانید از وضعیت پرونده های خود مطلع شوید.

سوالات متداول

گرفتن و اجرای حکم جلب چقدر زمان می برد؟

مدت زمان گرفتن و اجرای حکم جلب فوری ثابت نیست و به عوامل متعددی بستگی دارد. این عوامل شامل نوع پرونده (کیفری یا حقوقی)، میزان پیگیری شاکی، حجم کاری شعب قضایی و انتظامی، و حتی محل و وضعیت متهم (در دسترس بودن یا فراری بودن) است. در پرونده های کیفری و جرائم مشهود، ممکن است جلب بسیار سریع انجام شود، در حالی که در پرونده های حقوقی یا زمانی که آدرس متهم نامعلوم است، این فرآیند می تواند طولانی تر باشد. به طور کلی، از زمان صدور دستور جلب تا اجرای آن، ممکن است از چند ساعت تا چند هفته به طول انجامد.

چگونه می توان حکم جلب را لغو کرد؟

لغو حکم جلب بسته به ماهیت پرونده و مرحله آن متفاوت است:

• در پرونده های کیفری:
• حضور در مرجع قضایی و ارائه دفاعیات: متهم می تواند با حضور نزد مقام قضایی، به دفاع از خود بپردازد و در صورت قانع کردن مقام، قرار جلب لغو شود.
• قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب: در صورت صدور چنین قرارهایی، دیگر نیازی به جلب متهم نیست.
• رضایت شاکی: در جرائم قابل گذشت، رضایت شاکی می تواند منجر به لغو جلب شود.
• در پرونده های حقوقی (مالی):
• پرداخت دین: با پرداخت کامل مبلغ محکوم به به شاکی یا تودیع آن به حساب دادگستری، دستور جلب لغو می شود.
• جلب رضایت شاکی: توافق با شاکی برای پرداخت اقساطی یا مهلت گرفتن.
• معرفی وثیقه یا کفیل: در برخی موارد، با معرفی مال یا شخص معتبر به عنوان وثیقه یا کفیل، دستور جلب لغو می شود تا محکوم علیه فرصت ادای دین خود را پیدا کند.
• پذیرش دادخواست اعسار: در صورت پذیرش اعسار، اجرای دستور جلب موقتاً متوقف می شود.

تأثیر اعسار محکوم علیه بر اجرای حکم جلب چیست؟

در دعاوی مالی (حقوقی)، اگر محکوم علیه (بدهکار) مدعی اعسار (ناتوانی در پرداخت دین) باشد و این موضوع را به دادگاه ثابت کند، اجرای دستور جلب مالی او موقتاً متوقف خواهد شد. دادخواست اعسار باید ظرف مهلت مقرر قانونی (معمولاً ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ اجراییه یا قطعی شدن رأی) به دادگاه صالح ارائه شود. در صورت اثبات اعسار، دادگاه حکم به تقسیط بدهی صادر می کند و تا زمانی که فرد به تعهدات اقساطی خود عمل کند، دستور جلب او لغو می شود.

تفاوت جلب به دادرسی و دستور جلب اشخاص در چیست؟

این دو اصطلاح با وجود شباهت ظاهری، تفاوت های ماهوی دارند:

• جلب به دادرسی: این یک تصمیم قضایی است که در مراحل تحقیقات مقدماتی یا رسیدگی در دادگاه صادر می شود و به معنای فراخوانی فرد (متهم یا مطلع) برای حضور در مرجع قضایی است تا در دادرسی شرکت کند. این جلب لزوماً به معنای دستگیری فیزیکی فوری نیست و ابتدا احضاریه صادر می شود.
• دستور جلب اشخاص: این همان دستوری است که پس از عدم تمکین به احضاریه یا در موارد خاص، برای دستگیری فیزیکی فرد توسط ضابطین قضایی صادر می شود و هدف آن، آوردن اجباری فرد به نزد مقام قضایی است.

نقش وکیل در فرآیند جلب و اجرای آن چیست؟

نقش وکیل در فرآیند جلب و اجرای آن حیاتی است. وکیل می تواند:

• راهنمایی و مشاوره: به متهم یا شاکی در مورد حقوق و تکالیفشان مشاوره دهد.
• پیگیری قضایی: برای صدور دستور جلب (از طرف شاکی) یا برای لغو آن (از طرف متهم) اقدام کند.
• حفاظت از حقوق متهم: در زمان جلب و پس از آن، از حقوق متهم دفاع کرده و اطمینان حاصل کند که موازین قانونی رعایت می شود.
• حضور در تحقیقات: در زمان تفهیم اتهام و تحقیقات، در کنار موکل خود حضور داشته باشد.

نتیجه گیری

اجرای حکم جلب یکی از سازوکارهای مهم در نظام عدالت کیفری و حقوقی ایران است که هدف آن تضمین حضور افراد در مراحل دادرسی و اجرای عدالت است. این فرآیند، از صدور قرار جلب تا دستگیری و تحویل متهم به مقام قضایی، مراحل دقیق و قانونی دارد که هر دو طرف (شاکی و متهم) باید از آن آگاه باشند. رعایت حقوق متهم در تمامی مراحل، از جمله حق آگاهی از علت جلب، حق سکوت، و حق دسترسی به وکیل، از اصول اساسی است.

با توجه به پیچیدگی های قانونی و ظرایف اجرایی، توصیه می شود در صورت مواجهه با هرگونه مسئله مرتبط با جلب، حتماً با یک وکیل متخصص در امور کیفری و حقوقی مشورت نمایید. آگاهی حقوقی و بهره گیری از مشاوره تخصصی، بهترین راه برای حفظ حقوق و پیشبرد صحیح امور قانونی است.

سوالات متداول

حکم جلب چیست؟

حکم جلب در اصطلاح حقوقی به معنای دستور جلب یا قرار جلب است که توسط مقام قضایی صادر می شود و به ضابطین قضایی (مانند ماموران کلانتری یا آگاهی) اجازه می دهد تا فردی را که به علت عدم حضور در مراجع قضایی یا ضرورت فوری برای تحقیقات، مورد نیاز است، دستگیر کرده و نزد مقام قضایی حاضر کنند.

مدت اعتبار حکم جلب چقدر است؟

مدت اعتبار حکم جلب مشخص و معین است و پس از انقضای این مدت، مامورین حق اجرای آن را ندارند. این مدت معمولاً در خود برگه دستور جلب قید می شود و بسته به نظر مقام قضایی و نوع پرونده (عادی، سیار) می تواند متفاوت باشد. پس از پایان اعتبار، شاکی باید برای تمدید یا صدور دستور جلب جدید اقدام کند.

آیا مامور جلب می تواند بدون مجوز وارد منزل شود؟

خیر، مامور جلب برای ورود به منزل یا محل کار فرد جلب شونده، نیاز به مجوز قضایی خاص (مجوز ورود به منزل برای جلب) دارد که باید به صراحت در دستور جلب قید شده باشد. ورود بدون مجوز قضایی به حریم خصوصی افراد، غیرقانونی است.

تفاوت جلب عادی و جلب سیار چیست؟

ویژگی	جلب عادی	جلب سیار
آدرس فرد	معلوم و مشخص	نامعلوم یا فرد متواری
محدوده اجرا	محدود به آدرس قید شده	وسیع تر، در هر مکانی که فرد یافت شود
مدت اعتبار	معمولاً برای یک یا دو بار مراجعه	دارای مدت اعتبار مشخص (مثلاً یک ماه)
هدف	حضور فرد در آدرس مشخص	دستگیری فرد در هر مکانی