جزییات کشف معماری 4500 ساله در شرق ایران اعلام شد

تپۀ پیرزال در 60 کیلومتری جنوب زابل در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و در سال 1387 در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این تپه در سال 1402 از طرف دانشگاه زابل برای آموزش دروس عملی باستان شناسی به دانشجویان این رشته در دانشکدۀ هنر و معماری، برای فصل دوم کاوش شد که مهمترین یافته های آن، یک سازه معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان (حدود 2500 تا 2300 پیش از میلاد) بود، که شامل بقایای ساختمانی یک خانه در لایۀ اول این محوطه است.

حسین سرحدی ـ عضو هیات علمی دانشگاه زابل ـ که سرپرستی دومین فصل کاوش آموزشی دانشگاه زابل در تپۀ پیرزال سیستان را به عهده داشت، گاه نگاری محوطه پیرزال را بر اساس یافته های سطحی، به دورۀ IV شهر سوخته نسبت داده است، درباره جزییات کشف بقایای معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان (حدود 2500 تا 2300 پیش از میلاد) توضیح داد: این معماری شامل بقایای ساختمانی یک خانه در لایۀ اول این محوطه است. این خانه متشکل از تعدادی اتاق در حاشیۀ جنوبی یک حیاط مرکزی است.

او اضافه کرد: کاوش های اخیر بیانگر وجود یک کوچه است که احتمالاً این ساختمان را به ساختمان ها یا خانه های دیگر مرتبط می کرده است. بقایای این کوچۀ در ضلع شمالی کارگاه 3 نشاندهندۀ توسعۀ ساخت و ساز در دورۀ آخر عصر مفرغ سیستان است.

در این فصل، که کارگاه شماره 3 به ابعاد 10 در 10 متر کاوش شد، سفال هایی متعلق به حدود 4300 سال پیش، اشیاء گلی شامل پیکرک ها و اشیاء شمارشی نیز کشف شد.

باستان شناسان همچنین اشیایی را در ارتباط با مدیریت کالا و نظام داد و ستد محلی کشف کرده اند که استقرار در این مکان را با سایر محوطه های اطراف برقرار می کرد. این کالاهای مبادلاتی به گمان باستان شناسان شامل ظروف سنگی، جانورانی همانند گاو، گوسفند و گندم و سایر ملزومات زندگی در آن دوران بوده است. به نظر آن ها، مبادلۀ اشیاء سنگی همچون پیکَرَک ها و ظروف مرمرین در این تپه از رونق خوبی برخوردار بوده است.

سرحدی درباره اهمیت این تپه باستانی گفت: بنا به یافته های سطحی، به نظر می رسد «پیرزال» یکی از بزرگترین تپه های متعلق به فاز انتهایی عصر مفرغ سیستان است، که تاریخ و کیفیت آن هنوز از مسایل مورد بحث باستان شناسی جنوب شرق ایران به شمار می رود.